Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema vulkanen.
Inrichten
Verander een hoek van je klas in een vulkaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met de materialen.
Maak bijv. een achtergrond waarop een vulkaan is afgebeeld (bijv. een groepswerk van de kinderen), een vulkaan van karton, bevestig linten aan het plafond of een hoepel, die je schuin naar beneden spant, verander een wigwamtent met lappen in een vulkaan of een grote doos met een kleed of bruin kraftpapier erover.
Het vuur kan gemaakt worden van crêpepapier, stof en een lichtsnoer.
Creëer ook eens een onderzoekcentrum voor stenen naast de vulkaan.
Je kunt de hoek ook verder uitbreiden met dino's.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Hier vind je voorbeelden van vulkaanhoeken
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van vulkanen
Afzetlint
Atlas
Boeken over vulkanen, stenen en fossielen.
Bord "verboden toegang" of "gevaarlijk"
Emotiekaarten
Fototoestel
Geluiden van een vulkaan
Handpoppen van dino's
Informatiebord
Kaart (waar komen vulkanen voor?)
Keien
Klimrekje
Kwastjes
Letters (bijv. de tekst: "vulkaan")
Pictogram: Vulkaan, gevaarlijk!
Magneten
Maskers van dino's
Microscoop
Planten
Pootafdrukken van dino's
Richtingaanwijzer
Rollenkaarten
Spelscript
Schepjes
Stenen
Veiligheidsbril
Veiligheidshelm
Vergrootglas
Verkleedkleding: onderzoeker, dino's
Verlichting
Vulkaangeluiden
Weegschaal
Woordkaarten
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in...
Veel kleuters zullen nog nooit een vulkaan hebben gezien, waardoor dit onderwerp eerst wat nader zal moeten worden verkend.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wat is een vulkaan? Hoe ziet deze eruit en hoe werkt deze?
Wat doet een geoloog?
Hoe ziet een geoloog eruit? Wat draagt hij/zij?
Hoe word je een geoloog?
Wat gebruikt hij/zij voor instrumenten?
Wie is er wel eens op een vulkaan geweest? Hoe ging dat?
Wat voor geluid maakt een vulkaan?
Wat telt/berekent een geoloog?
Wat schrijft een geoloog?
Wat leest een geoloog?
Wat meet een geoloog?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over vulkanen te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een bak met water en stenen. Een manipulerende handeling is de stenen wassen. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Geoloog
Dino (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een knuffel)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
De vulkaan beklimmen
Er is een vulkaanuitbarsting
Vulkaanstenen bestuderen, wassen, sorteren en wegen.
Enz.
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Doe er zand in zodat de kinderen er vulkanen kunnen bouwen en stenen op kunnen graven
Rollenspel
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, emmers
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, zandbakspullen en stenen
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een boek over vulkanen
Welkombord
Een open/dichtbord
Entreebewijzen
Een naambord met de naam van de vulkaan
Een folder
Richtingaanwijzers
Een informatiebord
Een excursieformulier
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Geletterdheid: boeken, folders, een pictogram, een naambord, een open/dichtkaart, een spelscript, een welkombord, een vulkaanboek, letterstempels, schrijfmaterialen, papier en een excursieformulier
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond
Een bord met de openingstijden. Wanneer opent/sluit de vulkaanattractie? Hoe ziet deze tijd er analoog uit? En hoe digitaal?
Een klok
Een prijslijst
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: geld
Cijfers: cijferkaarten en cijferstempels
Meten: een vergrootglas.
Inhoud: een zandbak
Kalender: een aftelkalender, een kalender, een agenda, dagritmekaarten
Tijd: een klok, een speelklok, en een bord met de openingstijden
Geld: geld, een kassa, een prijslijst, entreekaartjes, postzegels
Ruimtelijk inzicht: richtingaanwijzers, een atlas, een plattegrond, een landkaart, een fotocamera, een verrekijker en een wereldbol/-kaart
Sorteren: sorteerbakjes voor de stenen en etiketten
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over vulkanen), stenen, een atlas, een wereldbol/-kaart, een plattegrond en een vergrootglas
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een geoloog? Welke spullen gebruikt een geoloog? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen of op een kroon plakken.
Wie-kaarten die je bij dit thema kunt gebruiken:
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Comentarios