Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema school.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken of een aparte themahoek voor inrichten.
Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit, maak de buitenkant van de school eventueel van karton en kleed de hoek verder aan met de materialen.
Maak de school met tafels en stoelen.
Bedenk samen een naam voor de school. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Adressenlijst van de kinderen in de klas
Afbeeldingen van school
Aftelkalender naar een speciale schooldag
Agenda
Atlas
Bal
Bezem
Boeken
Blokken
Brievenbus (bijv. van een doos)
Bril
Broodtrommel
Bureau
Computer
Constructiemateriaal
Cijferkaarten
Cijferstempels
Dagritmekaarten
Deurbel
Dobbelsteen
Emotiekaarten
Etenswaren (plastic)
Etiketten
Folders
Fruitbeker
Groeimeter
Hoepel
Horloge
Instrumenten
Kalender
Kast
Klei
Kleurenkaarten
Kleurplaten
Kleurpotloden
Klimrek
Klok
Knutselspullen
Kwasten en verf
Labels
Letterkaarten
Letters (bijv. de naam van de school)
Lettermaterialen
Letterstempels
Liniaal
Magneten
Mat
Meetlint
Multomap
Naamkaartjes
Open/dicht kaart
Papier
Pictogram: school, nooduitgang enz...
Plakband
Planten
Plattegrond van de klas of school
Pop, poppenkleertjes en een poppenbed
Rekenmachine
Rollenkaarten
Rugzak
Scharen
Schepjes
Schriften
Schrijfpapier
Schoolbel
Schoolbord
Schooltas
Schorten
Schrijfmaterialen
Skelet
Speelgoed
Speelklok
Stempels
Stiften
Spullen uit andere hoeken
Stoelen
Stoffer en blik
Tablet
Schooltas
Sportspullen
Tafel(s)
Tekeningen
Tekenmaterialen
Telefoon
Telkaartjes
Vaatdoekjes
Verjaardagsstoel en taart
Verkleedkleding: Juf en meester
Vormenkaarten
Welkombord
Wereldbol
Woordkaarten
Zandbak en zandbakspullen
Zoekkaart: Zoek waar de spullen op de kaart in de klas zijn.
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in school.
Dit is een onderwerp wat dichtbij de belevingswereld van de kinderen ligt, waardoor zij er al veel vanaf zullen weten. Toch is het zinvol om eerst samen verder op verkenning te gaan.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wie werken er op school?
Wie komen er op school?
Wat doe je op school?
Welke spullen gebruik je op school?
Wat zegt de juf of meester tegen de kinderen?
Wat doet de juf of meester zoal?
Wat schrijft een juf of meester?
Wat telt/berekent een juf of meester?
Wat lees je op school?
Wat meet je op school?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over school te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een boek. Een manipulerende handeling is bladeren door het boek. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Juf
Meester
De directeur
Leerlingen
Vader
Moeder
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
De juf gaat een verhaal voorlezen
Een kind luistert niet naar de juffrouw
Het lukt twee kinderen niet zo goed om samen te spelen
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Rollenspel
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. De kinderen kunnen dan spelen dat ze van huis naar school gaan en terug.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
SEO:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die SEO uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Klassenregels opstellen en die verwerken op een poster
Door de volgende materialen toe te voegen kun je SEO uitdagen:
Emotiekaarten, muziekinstrumenten, een spiegel
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een bal, een bank, bewegingskaarten, een hoepel, een klimrek, een rugzak, blokken en een mat
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, stempels, klei, een schaar, plakband, verf, wasco, een computer, instrumenten, een rekenmachine, constructiematerialen, paperclips, Loose Parts (zoals pompons, glasstenen, veren, kralen, diamanten}, (kleur-)potloden, kleurplaten, papier en stiften.
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor de school
Een open/dicht kaart
Een boek
Een welkombord
Een stappenplan
Een namenlijst/adressenlijst
Een brochure
Etiketten
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een microfoon en een telefoon
Geletterdheid: boeken, een pictogram, een naambord, een open/dichtkaart, een stappenplan, naamkaarten, een spelscript, een welkombord, een boek, een computer, letterkaarten, lettermaterialen, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, schoolbord, krijt, een whiteboard met stift, woordkaarten, etiketten en een schrift/multomap
Visueel waarnemen: Kleurenkaarten en vormenkaarten
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond van de school
Een bord met de openingstijden. Wanneer opent/sluit de school? Hoe ziet deze tijd er analoog uit? En hoe digitaal?
Een klok
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Getalbeelden: een gezelschapsspel met een dobbelsteen
Tellen: telkaarten en teldopjes
Cijfers: cijferkaarten, cijferstempels, cijfermaterialen, een huisnummer, een telefoon, een telefoonboek en een rekenmachine
Meten: een leesbril, een groeimeter en een liniaal
Inhoud: brooddoos, drinkbeker en een rugzak/schooltas
Kalender: een kalender, een agenda, dagritmekaarten
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok, een timer, een stopwatch, een horloge en een bord met de openingstijden
Ruimtelijk inzicht: een atlas, een plattegrond en een wereldbol/-kaart
Sorteren: Etiketten voor alle spullen
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over school), een skelet, verkeersborden, een atlas, een wereldbol/-kaart en een plattegrond
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek over school op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een leerkracht? Welke spullen gebruikt een leerkracht? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen of op een kroon plakken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor voorlezen, eentje voor rekenen enz.). Maak deze categorie met een pictogram op de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
..
留言