Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema post.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig. Je kunt er je bestaande huishoek of winkeltje voor gebruiken of een aparte themahoek voor inrichten.
Je kunt ook een Ikea-speelkeuken als basis gebruiken. Draai deze gewoon om en voeg een bordje "postkantoor" toe aan het paneel aan de achterkant.
Wanneer in de groep ook een huishoek aanwezig is, kunnen de kinderen vanuit de huishoek naar het postkantoor gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met postspullen. Creëer daarna verschillende ruimtes, zoals een balie, een schrijfcentrum en een sorteer-/bezorgruimte. Maak een grote brievenbus van een grote doos en kleine brievenbussen (voor ieder kind eentje) van schoenendozen. Zet ook een tafel neer voor het schrijven van de brieven, maak een sorteerplek en een kaartenstandaard, enzovoort.
Bedenk samen een naam voor het postkantoor. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Voorbeelden van posthoeken en materialen vind je op de volgende websites:
Roxillien (2)
Turner Tots
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Adressenlijst
Afbeeldingen van het postkantoor
Boeken over het postkantoor
Bord met openingstijden
Briefpapier
Brievenbus; voor ieder kind eentje. Maak deze bijvoorbeeld van een schoenendoos en zet de naam van het kind (eventueel met foto) en zijn/haar huisnummer erop. Controleer voor het naar huis gaan steeds even of er post in de brievenbus van de kinderen zit.
Bureau
Computer
Cijferkaarten. Maak ook eens een bordje met ‘neem een nummer’, zodat de kinderen moeten oefenen met wachten op hun beurt om af te rekenen bij het postkantoor.
Cijferstempels
Deurbel
Doosjes voor de pakketten
Duimstok
Elastieken
Enveloppen
Etiketten
Geld
Handpoppen van de postbode
Huisnummers
Inpakpapier
Kaarten
Kassa
Kast met vakjes
Klok
Labels
Landkaart
Letterkaarten
Lettermaterialen
Letters (bijv. de tekst: "Postkantoor")
Letterstempels
Logo's van bekende pakketbezorgdiensten en Post .nl
Meetlint
Naamkaartjes
Open/dicht kaartje
Oven
Pakketjes
Paperclips
Papier
Pictogram: post, mail
Pincet
Pinpas en pinautomaat
Plakband
Plattegrond van de wijk
Postauto (maak deze met een doos)
Postbus; De postbodes uit het postkantoor legen deze brievenbus regelmatig en sorteren de post in een kastje.
Postfiets
Postduif
Postpet
Posttas
Postwagen: Maak er bijvoorbeeld eentje met een winkelwagentje, van een houtenwinkeltje (door het vooraanzicht van de postauto erop te maken) of een doos
Postzak
Postzegels. Je vindt deze op Pinterest. Of gebruik blanco sjablonen, waarop de kinderen zelf een postzegel kunnen ontwerpen. Je kunt ook kiezen voor postzegels in verschillende kleuren of met afbeeldingen in verschillende categorieën, zodat de kinderen deze kunnen sorteren.
Portemonnee
Prijskaartjes
Prijslijst
Regenpak
Rekenmachine (of gebruik de rekenmachine op de iPad/tablet)
Richtingaanwijzers
Rollenkaarten
Rolmaat
Scharen
Schrijfmaterialen
Sorteerbakken
Spelscript
Stappenplan: Hoe post je een brief?
Steekkarretje
Stempel en stempelkussen
Stoelen
Stuur
Tafel
Telefoon
Touw
Vergrootglas
Verkleedkleding: De postbode (of maak deze zelf, bijvoorbeeld met T-shirts met een embleem erop)
Verzend labels
Weegschaal
Welkombord
Winkel
Woordkaarten met woorden die de kinderen op de verschillende kaarten kunnen schrijven, zoals: 'Beterschap' of 'gefeliciteerd!'
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in het postkantoor, schrijven en lezen. Veel kleuters zijn nog nooit een postkantoor binnengestapt en hebben dus weinig praktijkervaring waar ze uit kunnen putten, dus deze hoek moet een beetje intensiever worden geïntroduceerd dan de meeste themahoeken.
Eerst op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wie is er wel eens bij postkantoor geweest? Hoe ging dat?
Waarvoor kun je naar een postkantoor gaan?
Wie werken er voor de post?
Wie komen er in een postkantoor?
Welke spullen gebruikt de postbode?
Wat heeft een postbode aan?
Wat zegt de medewerker van het postkantoor tegen de klanten? Bijvoorbeeld: "Goedemorgen, waarmee kan ik u helpen?" of "Hoeveel geld wilt u opnemen?
Wat doet de postbode?
Hoe ziet een postkantoor en/of sorteercentrum er uit?
Welke post is er allemaal?
Wat voor soorten kaarten zijn er? Denk aan: rouwkaarten, geboortekaarten, verhuiskaarten, feestkaarten, vakantiekaarten, zo maar kaarten, kerstkaarten, verliefd-kaarten, trouwkaarten, beterschapskaarten en verjaardagskaarten.
Wat schrijf je op een kaart?
Wat schrijf je op een envelop?
Wat staat er op een postzegel?
Waarvoor gebruik je een postzegel?
Bespreek de weg van een brief/kaart (en visualiseer deze. Je hebt dan meteen een spelscript voor in je hoek)
Gaan pakketjes ook in een brievenbus? Hoe gaat dat wel?
Hoe moet je pinnen?
Wat schrijf je op de post?
Wat lees je op post?
Wat telt/berekent het postkantoor?
Wat meet de postbode?
Wat weegt de postbode?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over het postkantoor te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een postzak. Een manipulerende handeling is de kaarten in en uit de zak doen en halen. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Postbode
Postsorteerder
Pakketbezorger
Medewerker van het postkantoor
Klant
Vader
Moeder
Kind
Baby (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een babypop)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Brievenpost
Kaarten en postzegels verkopen in het postkantoor. Van tevoren bedenken de kinderen wat voor soort kaarten er worden verkocht en hoeveel deze moeten kosten. Wat wordt er nog meer verkocht op het postkantoor? De kinderen sorteren de enveloppen op grootte. Hoeveel moeten deze kosten? Maak er een prijslijst bij. Maak ook kassabonnen met daarop de afbeeldingen van de spullen die verkocht worden en laat de kinderen daarop noteren wat er is gekocht en hoeveel dat kost. De kinderen kunnen ook geld pinnen.
Kaarten sorteren op soort kaart: Bespreek wat voor soorten kaarten er zijn en laat de kinderen een stapeltje kaarten soorten op soort kaart, bijvoorbeeld alle verjaardagskaarten bij elkaar en alle beterschapskaarten enz.
Kaarten maken: Bespreek wat er op een kaart en envelop staat. Laat de kinderen daarna zelf brieven of kaarten schrijven. Gebruik daar een adressenlijst en eventueel woorden bij die passen bij diverse gelegenheden, zoals: 'gefeliciteerd'.
Postzegels plakken: Bespreek waarom er een postzegel op de post moet en wat daar op staat. Vertel ook dat er op een zware envelop meer postzegels moeten. Laat de kinderen zelf postzegels ontwerpen.
Brieven wegen: Weeg met behulp van een weegschaal hoe zwaar de post is en bepaal hoeveel postzegels erop moeten.
De post in de brievenbus doen. De brieven moeten daarbij in de juiste gleuf van de brievenbus worden gedaan (bijvoorbeeld 1-10 links en daarboven rechts).
De brievenbus lichten met een postauto en naar het sorteercentrum brengen.
De post sorteren: De postsorteerder sorteert de post op nummer. Of maak een lijst met daarop verschillende plaatsnamen (vraag eens aan de kinderen welke plaatsnamen zij zelf kennen). Voorzie circa 50 enveloppen van een adres (met daarop steeds één van de plaatsen, die op de lijst staat). De kinderen moeten het adres lezen en de enveloppe in het juiste mandje doen. Welk sorteercentrum krijgt de meeste post? Of maak een letterkast, met voor iedere letter uit het alfabet een vakje en laat de post op de eerste letter sorteren.
Postzegels maken en losknippen.
Postzegels stempelen: Bespreek waarom de postbode dit doet.
De post verdelen over de postbodes
Post bezorgen. Misschien loopt de postbode daarbij ook wel een vaste route met behulp van een plattegrond. Laat de post in de brievenbussen van klasgenootjes bezorgen of hang huisnummers op diverse plekken in de gang of je lokaal en laat de kinderen de post daar bezorgen.
Briefjes schrijven aan mensen als er geen postzegels op zitten.
Aanstrepen wie er post heeft gehad.
Je wilt postzegels kopen, maar je hebt niet genoeg geld in de portemonnee. Wat nu?
Je hebt voor tien postzegels betaald maar thuis zie je maar zeven postzegels in je portemonnee. Hoeveel kom je er tekort? Hoe los je dat op?
Het apparaat voor de nummertjes is kapot. Wat nu?
Pakketpost
Dozen verkopen in het postkantoor. De kinderen sorteren de dozen op grootte. Hoeveel moeten deze kosten? Maak er een prijslijst bij.
Pakketjes inpakken: Bespreek wat er op een pakketje staat. Laat de kinderen daarna zelf schrijven. Gebruik daar een adressenlijst bij.
Postzegels plakken: Bespreek waarom er een postzegel op het pakketje moet en wat daar op staat. Vertel ook dat er op een zwaar pakketje meer postzegels moeten. Laat de kinderen zelf postzegels ontwerpen.
Pakketjes wegen: Weeg met behulp van een weegschaal hoe zwaar de pakketjes zijn. Maak ook labels aan elastieken waarop die gewichten staan geschreven. Leer de kinderen hoe ze met de weegschaal om moeten gaan. Daarna wegen ze een pakketje en hangen het bijbehorende label er aan. Daarna kunnen ze de pakketjes ook nog in de goede volgorde zetten; van licht naar zwaar en bepalen hoeveel postzegels erop moeten.
Het pakketje wegbrengen naar het postkantoor
De pakketjes sorteren: De postsorteerder sorteert de pakketjes op nummer. Of maak een lijst met daarop verschillende plaatsnamen (vraag eens aan de kinderen welke plaatsnamen zij zelf kennen). Voorzie diverse pakketjes van een adres (met daarop steeds één van de plaatsen, die op de lijst staat). De kinderen moeten het adres lezen en het pakketje in de juiste mand doen. Welk sorteercentrum krijgt de meeste pakketjes?
Postzegels stempelen: Daarna worden de postzegels gestempeld. Bespreek waarom de postbode dit doet.
Pakketjes bezorgen. Misschien rijdt de pakketbezorger daarbij ook wel een vaste route met behulp van een plattegrond. Hang huisnummers op diverse plekken in de gang of je lokaal en laat de kinderen de pakketjes daar bezorgen. Maak een postwagen van bijvoorbeeld een kar met een doos, een 'hondje' met een doos erop, een doos of een winkelwagen.
Pakketjes ophalen bij het afhaalcentrum
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Rollenspel
Betrek het winkeltje en de huishoek bij je spel in de themahoek. Het winkeltje kan het postkantoor worden en de huishoek een sorteercentrum.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Pakketjes inpakken
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een posttas, een postzak, dozen, een voertuig om zelf te duwen.
Kleine motoriek: Kleine materialen, een computer, een telefoon, touw, een kassa, een rekenmachine, postzegels, een schaar, plakband, touw, lint, paperclips, elastieken, inpakmaterialen, stempels, munten, kaarten en schrijfmaterialen.
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord maken voor het postkantoor
Een open/dicht kaart
Posters voor het postkantoor
Een welkombord
Een stappenplan maken (hoe verstuur je een kaart?)
Labels voor op de pakketjes
Een adressenlijst
Brieven/kaarten
Etiketten
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een telefoon
Geletterdheid: boeken, kranten, folders, logo's, een pictogram, een naambord, een open/dichtkaart, posters, een stappenplan, een spelscript, een welkombord, briefpapier, kaarten/enveloppen, een brievenbus, een computer, letterkaarten, lettermaterialen, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, naamkaarten, woordkaarten, labels en een adressenlijst
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Bonnen schrijven
Een bord met de openingstijden. Wanneer opent/sluit het postkantoor? Hoe ziet deze tijd er analoog uit? En hoe digitaal?
Een klok
Prijskaartjes/een prijslijst
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: geld
Cijfers: cijferkaarten, cijferstempels, een huisnummer, een telefoon, een telefoonboek en een rekenmachine
Wegen: een weegschaal
Meten: een liniaal, een brievenbus en stukken inpakpapier in allerlei formaten
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok, een horloge en een bord met de openingstijden.
Inhoud: dozen, een postzak, een post tas en een brievenbus
Geld: barcodes, bonnen, geld, een kassa, een prijslijst, prijskaartjes en postzegels
Ruimtelijk inzicht: richtingaanwijzers en een plattegrond
Sorteren: sorteerbakjes
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over letters, de post), verkeersborden en een plattegrond.
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een postbode? Welke spullen gebruikt een postbode? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een postbode op een kroonstrook of maak er een postbode-pet van. Nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor kaarten schrijven, eentje voor de post bezorgen enz.). Maak met een pictogram de categorie van de inhoud van de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Comments