Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema piraten.
Inrichten
Voor deze hoek kun je je bestaande huishoek gebruiken, maar je kunt er ook een aparte themahoek voor inrichten. Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met de piratenspullen. Maak een schip van een omgekeerde tafel, een grote doos / meerdere dozen of de onderkant van de kast uit de speelzaal. Je kunt ook deze kant en klare zandbak gebruiken
Maak een ondergrond van blauw zeil en golven van karton (of schilder deze op de zijkant van de boot). Maak een mast van een lat met daarop een dwarse lat en bevestig daar een plastic, papieren of stoffen zeil aan. Geef de boot een roer en een piratenvlag.
Of maak een vlot van een pallet.
Je kunt er ook voor kiezen de huishoek om te toveren tot kajuit.
Maak ook een onbewoond eiland van zand met een opblaasbare palmboom.
Versier de hoek met papegaaien en zeedieren.
Maak er eventueel ook nog een piratengrot van lappen bij.
Bedenk samen een naam voor het piratenschip. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Verschillende voorbeelden van piratenhoeken vind je op mijn Pinterest
Materialen:
Bespreek met de kinderen wat de piraten nog meer nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan:
Afbeeldingen van piraten
Anker
Aquarium met vissen
Armbanden
Bamboestokken om een kookpot aan te hangen
Bandana
Bekers
Bestek
Bezem
Boeken over piraten
Boomstronken/-stammen
Borden
Dekens
Diamanten
Dweil
Emmer
Etenswaren (plastic)
Etiketten voor de voorraad van de piraten
Flessen (voor de flessenpost en de rum)
Fruitkistjes
Geld
Glasstenen
Gouden stenen
Handpoppen van piraten
Hangmat
Hengel
Houtblokken (met vuur van papier en lampjes ertussen)
Instrumenten
Keien
Ketel
Kettingen
Kistjes
Knuffels; piraten, papegaaien, haaien, zeedieren
Kokosnoten
Kompas
Kroon
Kruik
Laarzen
Landkaart
Lantaarn
Letters (bijv. de tekst: "Piratenschip")
Loopplank
Magneten
Muziek (Piraten)
Munten
Net
Ooglapjes
Oorring
Palet
Palmboom (bijv. een opblaasbare)
Pannen
Papier
Patrijspoorten (van bijv. kartonnen bordjes, gaten of cirkels, evt. met pietenhoofden erin)
Pictogram: Gevaarlijk!
Piratenhaak
Piratenhoeden
Piratenschip (maak deze bijvoorbeeld van karton/een doos)
Piratenvlag
Plattegronden
Pollepel
Reddingsboei
Richtingaanwijzers
Riemen
Ringen
Roeiboot en roeispanen
Roer
Rollenkaarten
Schatkaart
Schelpen
Schatkist
Schelpen
Schep
Schrijfmaterialen
Sierraden
Skelet
Sloten en sleutels
Spelscript
Telescoop
Telkaartjes
Touw
Vergrootglas
Verkleedkleding: piraat, zeemeermin, papegaai, zeedieren
Verrekijker
Vlaggenlijn piraten
Vlot
Voorraadpotten
Wereldbol/-kaart
Woordkaarten
Zaklantaarn
Zand
Zandbak
Zandvormpjes
Zeef
Zeekaart
Zeesterren
Zeil (om het water mee te maken)
Zwaarden
Zwabber
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in het leven van piraten. Voor veel kleuters staat dit onderwerp wat verder in hun belevingswereld, waardoor het onderwerp 'piraten' eerst wat nader zal moeten worden verkend.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Hoe ziet een piraat eruit?
Welke spullen gebruikt de piraat?
Wat zegt de kapitein tegen de piraten?
Wat doet de kapitein/piraat zoal?
Hoe ziet een piratenschip er uit?
Wat schrijft een piraat?
Wat telt een piraat?
Wat leest een piraat?
Hoe beweegt een piraat? En een papegaai?
Wat meet een piraat?
Wat weegt een piraat?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over piraten te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een pan en een lepel. Een manipulerende handeling is roeren in de pan. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Piraat
Kapitein
Papegaai (deze rol lokt weinig taalgebruik uit en kan dus beter vervangen worden door een knuffel)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
De piraten stippelen een route uit en het piratenschip gaat varen, maar er komt storm op zee
Er spoelt flessenpost met een schatkaart aan
De piraten gaan met een schatkaart op zoek naar de schat
De piraten bewaken de schat
De piraten koken eten in de scheepskeuken
Het dek van het schip moet geschrobd worden
De piraten hebben schipbreuk geleden en moeten op een vlot overleven
De piraten staan op de uitkijk
De piraten gaan vissen
De piratenvlag wordt gestolen
De piraten verkleden zich
De piraten bouwen een vlot
De piraten verzorgen de papegaai
De piraten hijsen het zeil
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Constructief spel:
De kinderen kunnen een omheining bouwen voor het zand van het onbewoonde eiland in je themahoek
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Doe er zand en gouden steentjes en nepdiamanten in. Laat de kinderen schatgraven.
Rollenspel
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. Maak van je huishoek bijvoorbeeld een piratenhuis of een onbewoond eiland en van je themahoek een piratenschip.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
SEO:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de sociaal-emotionele ontwikkeling uitdagen: emotiekaarten, muziek, een hangmat, een spiegel
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een dweil, kistjes, een zwaard, een schatkist en emmers
Kleine motoriek: Kleine materialen, Loose Parts (zoals glasstenen, goud gespoten steentjes, parels, kralen en diamanten), een roer, een touw en een hengel
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor het Piratenschip
Een stappenplan
Piratenrecepten
Richtingaanwijzers
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een papegaai
Geletterdheid: boeken, een pictogram, een naambord, een stappenplan, een spelscript, letterstempels, schrijfmaterialen, papier en woordkaarten.
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond
Receptenkaartjes
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Tellen: telkaarten, teldopjes, diamantjes, glasstenen en geld
Cijfers: cijferkaarten en cijferstempels
Meten: een vergrootglas.
Inhoud: een schatkist, flessen en een emmer
Geld: gouden munten en geld
Ruimtelijk inzicht: richtingaanwijzers, een atlas, een plattegrond, een kompas, een landkaart, een zeekaart, een verrekijker en een wereldbol/-kaart
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over piraten), een skelet, piratenvlaggen, een atlas, een wereldbol/-kaart, een plattegrond, een vergrootglas en zoekkaarten
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een piratenboek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een piraat? Welke spullen gebruikt een piraat? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen van piraten wegzetten. Of plak een afbeelding van een piraat op een kroonstrook. Nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor koken , eentje voor schatgraven enz.). Maak deze categorie met een pictogram op de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Comments