Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema Oud & Nieuw.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande winkeltje voor gebruiken of een aparte themahoek voor inrichten.
Of zet een tafel neer. Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij deze themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit, maak de buitenkant van de kraam eventueel van karton en kleed de hoek verder aan met winkelspullen.
Bedenk samen een naam voor de oliebollenkraam. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze themahoek eens aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van oliebollen
Aftelkalender naar Oud en Nieuw
Bakkersmuts
Barcodes
Bord met de openingstijden
Cijferkaarten
Cijferstempels
Geld
Kassa
Keukenweegschaal
Klei voor de oliebollen
Klok
Kookwekker
Kortingskaarten
Letters (bijv. de tekst: "Oliebollenkraam")
Letterstempels
Mixer
Muziek
Oliebollen van papier
Oliebollenmix verpakkingen
Open/dicht kaartje
Pan
Pinautomaat/pinpas
Poedersuiker
Pollepel
Portemonnee
Prijskaartjes
Prijslijst
Recept voor oliebollen
Reclamebord
Rekenmachine (of gebruik de rekenmachine op de iPad/tablet)
Rollenkaarten
Schorten
Schrijfmaterialen
Servetten
Spelscript
Tas
Telefoon
Telkaarten
Verkleedkleding: oliebollenbakker
Weegkaarten
Weegschaal
Welkombord
Winkel
Woordkaarten
Zakjes
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven)
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in de oliebollenkraam
Veel kleuters zullen hun oliebollen misschien samen met papa en mama in de supermarkt kopen en nog nooit bij een oliebollenkraam zijn geweest, waardoor deze eerst wat nader zal moeten worden verkend.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wie is er wel eens bij oliebollenkraam geweest? Hoe ging dat?
Voor welke dingen kun je naar de oliebollenkraam gaan?
Wie werken er bij de oliebollenkraam?
Wie bezoeken de oliebollenkraam?
Welke spullen gebruikt de verkoper van oliebollen?
Wat heeft een verkoper van oliebollen aan?
Wat zegt de oliebollenverkoper tegen de klanten?
Wat doet de oliebollenverkoper zoal?
Hoe ziet een oliebollenkraam er uit?
Wat schrijft een oliebollenverkoper?
Wat telt/berekent een oliebollenverkoper?
Wat lees je in een oliebollenkraam?
Wat weeg je in een oliebollenkraam?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje naar een echte oliebollenkraam, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over de oliebollenkraam te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan klei. Een manipulerende handeling is kneden in de klei.
Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Oliebollenverkoper
Klant
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
De oliebollenkraam openen
De spullen die bij elkaar horen bij elkaar zetten
Naamkaartjes bij de producten zetten
Oliebollen bakken
Oliebollen verkopen
Oliebollen kopen
Wegen
De producten prijzen
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Rollenspel
Betrek het winkeltje bij je spel in de themahoek.
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. De huishoek kan dan gewoon huishoek blijven en de kinderen kunnen dan bij het winkeltje oliebollen gaan halen
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen
Kleine motoriek: Kleine materialen, keukenmaterialen (een deegroller, een mixer, een garde enz.), munten, een kassa, een rekenmachine, een telefoon, keukenattributen, klei, schrijfmaterialen
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor de winkel
Een open/dicht kaart
Reclameposters
Een welkombord
Een stappenplan
Recepten/een kookboek
Een boodschappenlijstje
Een folder
Etiketten
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een telefoon
Geletterdheid: boeken, recepten, kranten, tijdschriften, folders, logo's, pictogrammen, een naambord, een open/dichtkaart, reclameposters, een stappenplan, een spelscript en een welkombord, een computer, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten, etiketten en een boodschappenlijst
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een bon schrijven
Een bord met de openingstijden. Wanneer opent/sluit de winkel? Hoe ziet deze tijd er analoog uit? En hoe digitaal?
Een klok
Receptenkaartjes
Prijskaartjes/een prijslijst
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de gecijferdheid uitdagen:
Tellen: telkaarten, teldopjes en geld
Cijfers: recepten, cijferkaarten, cijferstempels, een telefoon, een telefoonboek en een rekenmachine
Wegen: een weegschaal, weegkaartjes en een keukenweegschaal
Inhoud: flessen, een boodschappenmandje, een boodschappentas en een boodschappenwagen
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok, een kookwekker en een bord met de openingstijden
Geld: barcodes, bonnen, geld, een kassa, een prijslijst en prijskaartjes
Sorteren: voorraadpotten/mandjes met etiketten en sorteerbakjes
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over de winkel en Oud en Nieuw)
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen..
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een vader op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor bakken, eentje voor betalen enz.). Maak deze categorie met een pictogram op de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Opmerkingen