Het is belangrijk, om tijdens het plannen van een thema, als leerkracht goed na te denken over de startactiviteiten. Startactiviteiten moeten ervoor zorgen dat de kinderen enthousiast worden voor een thema. Het is dan ook belangrijk dat de activiteiten, die je kiest pakkend en betekenisvol zijn en nieuwsgierigheid opwekken.
Wanneer kinderen zelf enthousiast zijn voor een thema, zullen zij meer tot leren komen.
Ook zijn de startactiviteiten belangrijk om de voorkennis te activeren en leervragen voor het thema op te stellen. Door het opstellen van de leervragen en het maken van een plan kan vervolgens de rest van het thema worden vormgegeven.
Thema’s kunnen op veel verschillende manieren gestart en afgesloten worden. In deze blog geef ik je suggesties om het thema het Kerstverhaal te openen en/of af te sluiten.
De belevingswereld van de kinderen
Vertrek vanuit de belevingswereld van de kinderen. Vraag de kinderen bijvoorbeeld:
Ben jij wel eens in de kerk geweest?
Heb jij wel eens een Kerststalletje gezien?
Weet jij wie Jezus is?
Thematafel
Richt een thematafel in. Denk hierbij aan:
Jozef, Maria, het kindje Jezus, de herders, de drie wijzen, een engel, een ezel, een koe, een os, schapen en een kameel.
Boeken over het Kerstverhaal
Posters/afbeeldingen over het Kerstverhaal
Voorwerpen, zoals: een Kerststal, een ster, een kribbe met stro, een Kerstboom, Kerstslingers, Kerstballen en Kerstdecoratie
Knutselwerkjes van de kinderen
Woordkaarten, thema het Kerstverhaal
Maak tijdens je thema foto's van de activiteiten en hang deze op.
Creëer hiervoor een stukje projectmuur. Op die manier kun je met de kinderen terugkijken op een thema en kunnen ze elkaar vertellen over hun activiteiten en elkaar inspireren.
Voorbeelden van thematafels vind je op mijn Pinterest
Aankleding van de klas
Breng je lokaal in de sfeer van het thema. Denk hierbij aan:
Een raamschildering: Beschilder de ramen of hang grote geplastificeerde A3 afbeeldingen uit het Kerstverhaal op. Gebruik raamverf of krijtstiften. Krijtstift kan je gemakkelijk van de ramen afvegen met alleen een nat doekje. Voor het opzetten vergroot je een afbeelding onder het kopieerapparaat en plak deze aan de andere kant van het raam. Trek deze vervolgens over.
Laat de kinderen zelf een Kerstverhaal-raamschildering maken/inkleuren.
Verander de deur in een Kerststal. Hang de foto's van de kinderen in stervorm erboven.
Maak een aftelkalender: Hang bijvoorbeeld getallen aan een lijn en op het eind een kerststal. Maak een kerstster op een wasknijper. Verplaatst deze elke dag een getal verder, totdat deze bij de Kerststal aankomt.
Verander ballonnen in engeltjes en versier het lokaal hiermee.
Maak een Kerstslinger van sterren.
Maak een Kerststal en/of de figuren van de Kerststal van grote dozen.
Voorbeelden van Kerstdecoratie voor jouw klaslokaal vind je op mijn Pinterest
Voorwerpen
Haal allerlei voorwerpen de klas in, die met het Kerstverhaal te maken hebben en waarmee je de nieuwsgierigheid van de kinderen kunt opwekken.
De kinderen komen de klas binnen en zien deze voorwerpen liggen.
Vervolgens zal een gesprek ontstaan over deze voorwerpen. Wat zijn dit voor voorwerpen? Wat kunnen we met deze voorwerpen doen?
De kinderen vinden bijvoorbeeld een kerstster of een kribin de klas. Van wie zou dit kunnen zijn? Iedereen denkt mee en maakt er een tekening van. De volgende dag wordt er een tipje van de sluier opgelicht met behulp van een brief of filmpje of een andere hint. Langzamerhand wordt gedurende het project duidelijk van wie het voorwerp is.
De voorwerpen kunnen in een doos of koffer geplaatst worden. Deze geheimzinnige doos staat in de klas als de kinderen binnen komen. Iedere keer komt er wat uit de doos tevoorschijn. Wat is het? Wat kunnen we er mee doen? De kinderen zullen op ideeën komen en nieuwsgierig zijn naar de rest van de voorwerpen.
Een verhalend ontwerp
Start het thema met een verhalend ontwerp. Dit betekent dat je een thema uitwerkt aan de hand van een verhaal of een verhaallijn, die de rode draad voor je lessen vormt en waarbij leerlingen actief meedoen en zelf ontdekkend leren, door op zoek te gaan naar oplossingen. Enkele variaties:
Er komt een handpop (schaap, koe, engel etc) op visite. Hij/zij heeft een vraag of probleem.
De kinderen ontvangen een brief van de herder, engel etc..., waarin hen om hulp wordt gevraagd bij een probleem. Voorbeelden van problemen: Er zijn te weinig Kerstbomen dit jaar, het rendier heeft geen stal, het kindje Jezus heeft geen slaapplek, de arrenslee is kapot enz. De kinderen bedenken zelf een oplossing voor het probleem en kiezen met welk materiaal ze dit gaan doen. Ze kunnen bijv. bouwen in de bouwhoek, iets maken van constructiematerialen, iets knutselen enz...
Drama
Drama kan op diverse manieren worden ingezet bij het openen/afsluiten van een thema. Enkele variaties:
De leerkracht komt als een personage uit het Kerstverhaal de klas binnen
De leerkracht beeldt samen met een aantal leerkrachten een boek over het Kerstverhaal uit.
Een poppenkastvoorstelling over het Kerstverhaal.
De kinderen kunnen zelf een voorstelling rondom het Kerstverhaal verzorgen.
Een boek
Start het thema met het voorlezen van een boek over het Kerstverhaal.
Vraag kinderen uit de hogere groepen om (in groepjes) te komen voorlezen over het Kerstverhaal.
De kinderen presenteren hun lievelingsboek over het Kerstverhaal.
Houd een boekverkiezing. Leg een collectie van boeken over het Kerstverhaal aan. Vraag hiervoor kinderen om boeken mee te nemen van thuis, duik in de schoolbibliotheek en leen boeken bij de openbare bibliotheek. Laat de kinderen in de boeken snuffelen en houd dan een verkiezing. Wat is het beste boek?
Laat de kinderen samen een boek over het Kerstverhaal maken. Stel groepjes samen van ongeveer vier kinderen. Neem de tijd om aan het boek te werken. Reserveer bijvoorbeeld gedurende een week elke dag een uur om aan het boek te werken.
Dag 1: Bekijk eerst samen een bestaan prentenboek. De jongste kleuters kunnen de wie- en waar-vragen beantwoorden. Iets oudere kinderen kunnen een onderscheid maken in ‘begin’, ‘midden’ en ‘eind’ van het verhaal en op zoek gaan naar het ‘probleem’ dat zich vaak afspeelt in de verhalen en de bijbehorende oplossingen.
Dag 2: Wanneer de kinderen een prentenboek beter hebben bekeken gaan ze zelf aan de slag. Ze bedenken eerst hoe de hoofdpersoon uit hun boek eruit ziet en hoe hij zich gedraagt. Ze geven hem een naam en bedenken waar hij woont. De kinderen gaan daarna aan de slag met verschillende teken-, schilder- en knutselmaterialen en maken de hoofdpersoon.
Dag 3: Vervolgens bedenken ze een begin voor hun prentenboek. Op de eerste bladzijde van een prentenboek wordt uitgelegd over wie het verhaal gaat en waar deze persoon woont. De karaktereigenschappen van de hoofdpersoon worden soms ook al duidelijk. Wanneer je merkt dat de kinderen niet goed verder komen, kunt je voorstellen de verhaallijn van een bestaand prentenboek te gebruiken.
Dag 4: Vandaag wordt het midden van het verhaal gemaakt. Dit kunnen meerdere pagina's zijn. In het midden ontstaat een probleem. Wanneer de kinderen het moeilijk vinden, laat je ze naar bestaande prentenboeken kijken.
Dag 5: De kinderen maken de laatste bladzijde(n) van het verhaal, waarin het probleem opgelost wordt. Laat ze ook nu weer kijken naar bestaande prentenboeken. Laat de kinderen controleren of de teksten kloppen en of alle
afbeeldingen in de goede volgorde liggen. Laat ze het verhaal eens van begin tot eind hardop te lezen, om te controleren of het goed klinkt.
Dag 6: Het boek krijgt een kaft met een titel en een titelblad waarop de naam van de kinderen staan die aan het boek gewerkt hebben.
Dag 7: De kinderen mogen hun prentenboek presenteren. Je kunt de zelfgemaakte boeken daarna ook in je leeshoek leggen of laten rouleren.
Het is ook bijzonder leerzaam om met kinderen een boek over het Kerstverhaal te maken waarin ze zelf de hoofdrol spelen. Laat de kinderen nadenken over een interessant onderwerp. Voor kleuters is het handig om beeldmateriaal als uitgangspunt te nemen. Laat de kinderen foto’s of kopieën meenemen naar school. Ze bepalen eerst de volgorde van het verhaal dat ze willen vertellen. Welke foto komt aan het begin van het boek en welke als laatste? De foto’s kunnen leidend zijn voor het verhaal dat ze willen vertellen. Laat de kinderen beschrijven wat ze op de foto’s zien en schrijf de tekst erbij. Eventueel kunnen er nog tekeningen bij gemaakt worden. Als laatste maken de kinderen de kaft. Deze moet in één oogopslag laten zien dat het boek over dat ene kind gaat. Als alle boeken klaar zijn, kan er een boekpresentatie zijn. Plan twee keer per dag kort een moment waarop de kinderen hun boek aan de rest van de groep presenteren. Op die manier kunnen ze de keuzes die ze gemaakt hebben verantwoorden. Daarnaast kunnen de kinderen met hun boek ook anderen inspireren. Laat het een boek worden waar ze echt trots op zijn.
Een speurtocht
Organiseer een speurtocht in of rondom de school.
Enkele variaties:
Houd een vossenjacht. Een aantal leerkrachten/volwassenen verkleden zich als een figuur uit de Kerststal en lopen in en om de school heen. De kinderen zoeken de personages op. Het personage geeft ze vervolgens een letter of een deel van een plaatje. Nadat alle personages gevonden zijn, wordt de naam of het plaatje in elkaar gepuzzeld.
In de klas, school of rondom de school hangen overal afbeeldingen van het Kerstverhaal. De kinderen zoeken deze. Bij iedere afbeelding vinden ze bijvoorbeeld een stukje van een puzzelplaatje.
De kinderen volgen een spoor van sterren. Onderweg moeten zij allerlei opdrachten uitvoeren. Aan het eind wacht een Kerstman (een volwassene die verkleed is en klaar zit) met een mooi prentenboek over Kerstmis om voor te lezen.
De herders verdrietig. Er zijn tien schapen weggelopen. Kunnen de kinderen deze in of rondom de klas terugvinden? Verstop afbeeldingen of knuffels van schapen.
Het schaap is kwijt. De kinderen moeten een speurtocht doorlopen, die hen naar de vindplaats leidt. Schrijf in een brief dat de kinderen het schaap moeten gaan zoeken. Laat aanwijzingen achterin de brief. Als ze die opvolgen dan zullen ze het schaap kunnen vinden. Print op gekleurd papier de cijfers 1 tot en met 10 uit. Stop de cijfers in insteekhoesjes. Maak ook een foto van de vindplaats en print de foto uit en knip deze in tien stukken. Stop in ieder hoesje een stuk van de foto. Laat de kinderen in de klas of door de school op zoek gaan naar de cijfers. Zodra ze allemaal zijn gevonden maakt de groep de puzzel om de vindplaats te achterhalen.
Geef de kinderen (of per groepje) een ‘afstreepblad’, met allerlei figuurtjes uit het Kerstverhaal erop. Verspreid door de school hangen kaarten, met daarop een van die figuurtjes (bijvoorbeeld een ster, een Kerstboom, een Kerstbal, een Kerstman, een Kerststal enz.). Dat figuurtje is omcirkeld. En dat betekent, dat de kinderen dit figuurtje op hun ‘afstreepblad’ moeten afstrepen. Bovendien staat er op die kaart: een afbeelding van de actuele locatie (dus waar de kinderen nu zijn; bijvoorbeeld: het klimrek) en een pijl, met daarachter een afbeelding van de plaats, waar de volgende kaart zich bevindt (dus waar de kinderen vervolgens naartoe moeten; bijvoorbeeld: de huishoek). Op iedere plek moeten de kinderen een opdracht uitvoeren. Als de kinderen alle gevonden figuurtjes op hun ‘afstreepblad’ hebben doorgestreept, houden ze één figuurtje over. De vraag is dan natuurlijk of ze het juiste figuurtje hebben overgehouden! Uiteraard begint elk groepje bij een andere kaart. Als kinderen bij hun beginkaart terug zijn, dan weten ze, dat ze kunnen stoppen met zoeken. Laat de kinderen in kleine groepjes, onder begeleiding van bijvoorbeeld een kind uit de bovenbouw of een ouder, de zoektocht maken.
De herders zijn erg verdrietig. Er zijn tien schapen ontsnapt. Kunnen de kinderen deze (afbeeldingen of pluchen)in of rondom de klas terugvinden?
Een uitstapje
Maak eens een uitstapje. De kinderen kunnen het thema dan al direct van dichtbij beleven en ervaren en er later verder over praten.
Denk bij dit thema eens aan:
De kerk
Een Kerststal
Regel het bezoek van tevoren.
Een leergesprek
Bij het opstarten van een thema is het belangrijk dat de voorkennis wordt geactiveerd.
Deze kan bijvoorbeeld geactiveerd worden door een leergesprek.
Inventariseer wat de kinderen al weten en nog willen leren over het Kerstverhaal.
Daarna kan er een woordveld worden gemaakt of kunnen de weetjes op stroken worden genoteerd en opgehangen bij: wat weten we al?
Dit woordveld wordt gedurende het thema verder aangevuld . Als dit met een andere kleur gebeurt kunnen de kinderen hun eigen proces ook zien.
Stel vervolgens samen met de kinderen leervragen op. Ga in op wat ze zich afvragen.
Noteer deze vragen op (stroken op) de vragenwand: Wat willen we nog leren?
Vertel dat jullie gedurende het thema zoveel mogelijk van die vragen gaan proberen te beantwoorden. Laat de vragen zoveel mogelijk uit de kinderen komen en stimuleer ze met startvragen zoals:
Waarom...?
Hoe...?
Welke...?
Wanneer....?
Wat als...?
Waar...?
Hoe kun je...?
Als....dan....?
Bespreek hoe we de antwoorden op deze vragen zouden kunnen vinden?
Deel ze eventueel daar op in:
Wat kun je opzoeken in een boek of op internet?
Wat kun je navragen bij een ouder of deskundige?
Wat kun je zelf gaan onderzoeken?
Waar kun je iets voor ontwerpen?
Maak ook een opzoekhoek bij de vragenmuur. Zet daar bijv. boeken over het kertsverhaal en tablets, waarop de kinderen bijv. video's kunnen kijken.
Naarmate de kinderen meer over het Kerstverhaal leren, kunnen ze deze vragen vervangen door de feiten. Verplaats deze stroken dan naar: "Dit zijn we te weten gekomen".
Een praatplaat
Je kunt ook een leergesprek voeren aan de hand van een praatplaat over het Kertsverhaal.
Laat de kinderen vertellen wat zij daarop zien. Stel ook vragen, zoals: waar zie je...?
Wat doet... ? Hoeveel... zijn er? enz.
Als afsluiting kun je een leuk spelletje doen, zoals "Ik zie, ik zie wat jij niet ziet" of raadsels bedenken over dingen op de praatplaat.
Quiz
Organiseer een quiz over het Kertsverhaal. Wat weten ze al of nog van het onderwerp af?
Verzamel boeken over het Kerstverhaal (bij voorkeur die in de klas voorgelezen zijn). Leg de boeken in de kring. Verdeel de kinderen in groepjes en geef elk groepje een teldopje. Speel een boekenquiz, waarbij de kinderen antwoord op een vraag geven door een dopje op een van de boeken te leggen. Suggesties voor kijkopdrachten: een gekopieerde afbeelding uit een van de boeken, een voorwerp dat in een boek voorkomt, een voorwerp dat bij een boek past. Suggesties voor vragen: een vraag over een van de verhalen of enkele kernwoorden uit een boek. De groepjes overleggen over het juiste antwoord en leggen hun dopje op het boek van hun keuze. De groepjes die goed geantwoord hebben, verdienen een ster. Het groepje dat het eerst vijf sterren verzameld heeft, wint de quiz.
Een kerstontbijt of -diner
Houd een Kerstontbijt of diner.
Stel samen een lijst van lekkernijen op en laat de kinderen thuis of samen op school deze gerechtjes voor elkaar maken.
Nodig vaders uit om te komen helpen als ober.
Leg vooraf uit dat een chic diner vaak uit meerdere gangen bestaat en verdeel de maaltijd in voor-, hoofd- en nagerechten. Zo voorkom je dat de kinderen gaan ‘proppen’.
Zet pianomuziek of akoestische kerstliedjes op. Een knapperend haardvuur op het digibord erbij en de kinderen ervaren meteen een gevoel van rust.
Wat ligt er eigenlijk op je bord? Wie heeft het gemaakt en hoe is het klaargemaakt? Laat de chefs die een bijdrage hebben geleverd aan het gerecht zelf uitleg geven.
Maak een afspraak met een daklozenopvang in de buurt. Verzamel alles wat over is na het diner in plastic bakken en geef het zo een goede bestemming. Dit past mooi bij de kerstgedachte!
Een feest
Sluit het thema met een Kerstviering af.
Zorg voor versiering, zoals een Kerststal, lampjes, een Kerstslinger, Kerstballonnen, sterren en een Kerstboom.
Maak een uitnodiging in Kerstverhaalstijl.
Zorg voor Kerstmuziek.
Organiseer een Kerst-photoshoot in een Kerststal.
Speel Kerstbingo, maar in plaats van getallen staan er plaatjes van Kerstmis op de bingokaart. Je kunt deze heel simpel zelf maken. Zoek naar 30 leuke plaatjes en verwerk 15 plaatjes in meerdere bingokaarten. Zet alle plaatjes op een andere plek en op de ene kaart staan weer een paar andere plaatjes dan op de andere. Zo voorkom je dat je hele klas tegelijk bingo heeft. Doe de 30 bijbehorende plaatjes in een zakje en trek steeds een plaatje. Je vindt kant-en-klare bingo's op mijn Pinterest
School breed: Verdeel het kerstverhaal in scenes en laat de groepen in de bovenbouw deze scenes zelf bewerken tot een kort toneelspel, muziekstuk of tableau vivant, dat ze tijdens de avondkerstviering kunnen laten zien op verschillende plekken in de wijk. Denk ook aan koortjes die sfeervolle kerstliedjes zingen op de route.
Houd een lichtjestocht met lampionnen
Vraag de ouders om hun kind met een lichtje op te halen. Op die manier is het plein sfeervol verlicht als de kinderen worden opgehaald. Serveer de ouders glühwein en kerstkransjes.
Ga sjoelen. Je kunt het gewone sjoelen omtoveren in Kerst-sjoelen door iedere sjoelsteen te versieren met een Kerstverhaalplaatje of door deze op de puntentelling te (poortjes) te plakken.
Houd een Kerstmarkt. Laat alle kinderen iets over het Kerstverhaal maken of iets van thuis meenemen en laat ze de spullen verkopen of hun eigen spullen ruilen met die van een ander kind.
Organiseer een Kerstvoorstelling voor de ouders: De kinderen mogen een dansje laten zien, een toneelstukje doen of een liedje laten horen over het Kertsverhaal.
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
.
Comments