Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit, maak het huis eventueel van karton en kleed de hoek verder aan met de materialen.
Richt een hoek of hoekje in als een bepaalde kamer, bijvoorbeeld de badkamer of maak twee apart hoeken naast elkaar, die beide een andere kamer voorstellen.
Scherm deze bijvoorbeeld met een douchegordijn af.
Bedenk samen een naam voor het huis. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Adressenlijst
Afbeeldingen van huizen
Afdruiprek
Afstandsbediening
Afwasborstel
Afwasmiddel (leeg flesje)
Afwasteil
Agenda
Babypop
Babybad
Babyfoon
Badschuimfles
Bakblik
Bakkwast
Bakpapier
Bakplaat
Bakvormpjes
Bank
Bed
Bekers
Beslagkom
Bestek
Bezem
Bloemen
Boeken over huizen
Boodschappenlijstje
Boormachine
Borden
Bord "te koop" of "verkocht"
Borstel
Briefpapier
Brievenbus (bijv. van een doos)
Bril
Broodrooster
Bureau
Cd speler met koptelefoon en muziek
Computer
Constructiemateriaal
Cijferkaarten
Cijferstempels
Dagritmekaarten
Deegroller
Dekens
Deurbel
Dienblad
Dierenriem
Dierenspeeltjes
Dierenvoer voor de huisdieren
Douchegordijn
Douchekop
Draagzak
Droogrek
Duimstok
Dweil
Emmer
Enveloppen
Etenswaren (plastic)
Fluitketel
Föhn
Fotolijstje met foto
Folders van winkels
Fopspeen
Garde
Geld
Geluiden in het huis
Gereedschapskist
Gieter
Grasmat
Haard/kachel
Hamer
Handdoeken
Hark
Hek
Houtblokken (met vuur van papier en lampjes ertussen)
Houten cup cakes of taartjes
Huisdier
Huisnummer
Kaarten
Kalender
Kam
Kaptafel
Kast
Keuken
Keuringsrapport
Kinderwagen
Kledingrek
Klok
Koekdoos
Koffiepot
Koffiezetapparaat
Koksmuts
Kookboek
Kookboekstandaard
Kookwekker
Kop en schotels
Koptelefoon
Krant
Kussens
Kussensloop
Lakens
Lege verpakkingen
Letterstempels
Lichtsnoer
Luiers
Maatbekers
Mandjes
Maxi-Cosi
Mixer
Nijptang
Ochtendjas
Oven
Ovenwanten
Pannen
Pantoffels
Personenweegschaal
Pictogram: Wc, douche en andere kamers
Planten
Plattegrond
Pop
Poppenbed
Portemonnee
Pyjama
Recepten
Rekenmachine
Rollenkaarten
Schaaltjes
Schemerlampje
Schort
Schroevendraaier
Schrijfmaterialen
Servetten
Shampoofles
Slaapmuts
Slagroomspuit
Snijplank
Speelgoed
Spelscript
Spiegel
Springvorm
Stoelen
Stoffer en blik
Stofzuiger
Strijkplank en strijkijzer
Stuur
Taart
Tafels
Tafelkleed
Tas
Telefoon
Theedoek
Theeglazen
Theepot
Toilettas en toiletspullen
Tuinslang
Tijdschriften
TV (maak deze bijv. van een doos)
Vaatdoekjes
Verf
Verfroller
Vergiet
Verhuisdozen
Verhuislijst
Vloerkleed
Voederbak voor het huisdier
Voorraadpotten
Washandjes
Wasknijpers
Wasmachine
Weegschaal
Wekker
Werkbank
Wieg
Woordkaarten
Zaag
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in het huis.
Dit is een onderwerp wat dichtbij de belevingswereld van de kinderen ligt.
Toch is het zinvol om eerst samen verder op verkenning te gaan.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Welke soorten huizen zijn er?
Welke kamers zijn er in een huis?
Wat doe je daar?
Welke spullen gebruikt je in huis?
Wie komen er in jouw huis?
Wat doe je thuis zoal?
Wat schrijf je thuis zoal?
Wat tel/bereken je thuis?
Wat lees je thuis?
Uit welke familieleden bestaat een familie?
Wonen die allemaal in hetzelfde huis?
Wie wonen er in jouw huis?
Welke spullen gebruikt mama in het huis? Wat doet ze
Welke spullen gebruikt papa en wat doet hij?
Hoe ziet een huis eruit?
Wat schrijft een vader of moeder?
Wat telt een vader of moeder?
Hoe bewegen papa, mama, een baby, een broer/zus?
Wat meet je in huis?
Wat weeg je in huis?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over huizen te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een pan en een lepel. Een manipulerende handeling is roeren in de pan. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Vader
Moeder
Kind
Baby (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een babypop)
Huisdier (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een knuffel)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Koken of bakken
De tafel dekken en afruimen
Poetsen
Afwassen
Stofzuigen
Douchen
Slapen
Tv kijken
Bellen
Verhuizen
Tuinieren
De baby verzorgen
Feest vieren
Boodschappen halen
Een huisdier verzorgen
Muziek luisteren
Lezen
Computeren
Klussen
Jezelf verzorgen
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Doe er water in, zodat de kinderen erin kunnen afwassen of de baby in bad kunnen doen.
Rollenspel
Betrek het winkeltje bij je spel in de themahoek. De kinderen kunnen er boodschappen gaan halen.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
SEO:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de sociaal-emotionele ontwikkeling uitdagen: verzorgingsspullen voor de baby of het huisdier, pleisters/een EHBO doos, muziek, een hangmat, een spiegel
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een bezem, een dienblad, een gieter, een dweil, een voertuig om te duwen, tassen, een Maxi-Cosi en een kinderwagen.
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, gereedschap, keukenattributen (een mixer, een deegroller, een garde), een reenmachine, een telefoon, een afstandsbediening, een computer, een notenkraker, schoonmaakmaterialen, een kam/borstel, tuingereedschap, wasknijpers en een waslijn
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord
Een welkombord
Een stappenplan
Recepten/een kookboek
Een namenlijst/adressenlijst
Een boodschappenlijstje
Brieven/kaarten
Een verhuislijst (wat neem je mee?)
Etiketten
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Mondelinge taal: een babyfoon en een telefoon
Geletterdheid: recepten, boeken, kranten, kookboeken, tijdschriften, folders, brochures, pictogrammen, een naambord, een stappenplan, naamkaarten, een boodschappenlijst, een spelscript, een welkombord, briefpapier, kaarten/enveloppen, een brievenbus, een computer, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten, etiketten, een schrift/multomap, een verhuislijst en een adressenlijst.
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond van het huis
Een klok
Receptenkaartjes
Prijskaartjes/een prijslijst
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Getalbeelden: eierdozen, een gezelschapsspel met een dobbelsteen
Tellen: telkaarten, teldopjes en geld
Cijfers: recepten, een afstandsbediening, cijferkaarten, cijferstempels, een huisnummer, een telefoon, een telefoonboek en een rekenmachine
Wegen: een weegschaal, weegkaartjes, een keukenweegschaal en een personenweegschaal
Meten: een duimstok, een rolmaat, een meetlint, een liniaal, een waterpas, een brievenbus, een koortsthermometer en een thermometer.
Inhoud: maatbekers, een koffiekan, koffiekopjes, een theepot, theeglazen, glazen, een koffer, een rugzak, een tas, een afwasteil, flessen, een emmer, een thermoskan, een brievenbus, een boodschappenmandje, mandjes, een boodschappentas en een boodschappenwagen
Kalender: een kalender, een agenda, dagritmekaarten
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok, een kookwekker, een horloge en een wekker
Geld: barcodes, bonnen, geld, een kassa, een prijslijst, prijskaartjes, postzegels
Ruimtelijk inzicht: een plattegrond, een spiegel, een fotocamera en een wereldbol/-kaart
Sorteren: voorraadpotten/mandjes met etiketten en sorteerbakjes
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over gebouwen, het huis), een plattegrond en een thermometer
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een moeder? Welke spullen gebruikt moeder? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen van gezinsleden wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een moeder, vader en kinderen op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor koken en bakken, eentje voor de baby verzorgen enz.). Maak met een pictogram de categorie van de inhoud van de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bijvoorbeeld koken. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken. Deze labels kun je gebruiken voor op de bakken:
In deze download (PDF/216 pagina's) in mijn webshop vind je een heleboel kant en klare wie-wat-waar kaarten voor het rollenspel in het huis.
Inhoud:
Een algemene wie?, wat? en een waar? kaart: Ook te gebruiken bij het voorlezen om de hoofdpersonen, de plaats en het verhaal te bespreken.
Wat?- kaarten: Hierop staan allerlei handelingen in het huis afgebeeld
Waar?-kaarten: Hierop staan allerlei huis gerelateerde plaatsen afgebeeld
Wie?-kaarten: Hierop staan huis gerelateerde personages afgebeeld
Eigen idee: Voor alle drie de soorten kaarten is ook een variant met een vraagteken om de kinderen zelf een idee in te laten brengen
Iedere soort kaart heeft een eigen kleur rand.
Zo kun je steeds met drie bouwstenen een verhaal maken:
Wat? = Blauw
Waar?= Groen
Wie?= Rood
Je kunt de kaarten inzetten om het rollenspel in je themahoek uit te dagen, maar daarnaast bijvoorbeeld ook gebruiken voor:
Het spel: Wie/wat/waar ben ik?
Een drama les. Laat de kaarten uitbeelden in de kring. De kinderen raden wie, wat of welke plek er wordt uitgebeeld.
Het spelen van een memoryspel (print de kaarten in dat geval dubbel af)
Of misschien heb jij zelf nog een leuk idee!
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
.
Comentarios