Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema dino's.
Inrichten
Richt de huishoek in als onderzoek plek, waar de archeologen/paleontologen hun werk kunnen doen. Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met de materialen.
Leg een spoor van dino pootafdrukken vanuit de hoek. De kinderen kunnen dit spoor bijvoorbeeld volgen naar weer een nieuwe plek voor een onderzoek. Combineer het spel met de zandtafel, alwaar de onderzoekers opgravingen kunnen doen.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van dino's, opgravingen en fossielen
Boeken over stenen, fossielen of dino's
Botten: echte of geplastificeerde (leg er bijv. vuilniszakken en nat zand onder)
Bouwlint
Bril
Cijferkaarten
Cijferstempels
Eieren
Emmer
Etiketten
Fototoestel
Handschoenen
Harkje
Informatiebord
Kwastjes
Letters (bijv. de tekst: "Opgravingen")
Letterstempels
Microscoop
Muziek
Pincetten
Plastic dino's
Plattegrond
Pootafdrukken van dino's
Pluche dino's
Rollenkaarten
Schepjes
Spelscript
Stappenplan: Hoe gaat een opgraver te werk?
Stenen
Truwelen
Veiligheidsbril
Veiligheidshelm
Vergrootglazen
Verkleedkleding: archeoloog
Weegschaal
Woordkaarten
Zandbak
Zeef
Zoekkaart
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Op de volgende websites vind je handige materialen voor een onderzoekplek:
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in opgravingen.
Dit onderwerp ligt ver buiten de belevingswereld van kinderen, waardoor deze eerst wat nader zal moeten worden verkend.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wat doet een archeoloog/paleontoloog?
Hoe ziet een archeoloog/paleontoloog eruit? Wat draagt hij/zij?
Hoe word je een archeoloog/paleontoloog?
Wat gebruikt hij/zij voor instrumenten? Waarom? (Kwast, hamer, schepje, vergrootglas, truweel, emmer, pincet)
Wat vindt een paleontoloog zoal?
Wat schrijft een archeoloog/paleontoloog?
Wat telt/berekent een archeoloog/paleontoloog?
Wat leest een archeoloog/paleontoloog?
Wat meet een archeoloog/paleontoloog?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over opgravingen te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een bak met zand. Een manipulerende handeling is graven in het zand. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Archeoloog
Paleontoloog
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
De botten met een kwast schoon.
Dino's die in de klas verstopt zijn opzoeken en op hun zoekkaart aftekenen.
Stenen onderzoeken, wassen, sorteren en wegen
Enz...
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Laat de kinderen er dino's in het ijs uithakken.
Of vul de zandtafel met zand en laat de kinderen dino's, fossielen of botten opgraven
Of vul de zandtafel met water en laat de kinderen er stenen in wassen
Rollenspel
Betrek de winkel bij je themahoek door er een dinomuseum van te maken, waar de opgravingen tentoon worden gesteld.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Dingen opgraven
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, emmers
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, een pincet en een kwastje
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord
Een stappenplan
Labels voor bij de opgravingen
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Geletterdheid: boeken, een pictogram, een stappenplan, een spelscript, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten en labels
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond
Een klok
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Cijfers: cijferkaarten en cijferstempels
Meten: een vergrootglas.
Inhoud: een zandbak
Tijd: een stappenplan, een klok en een speelklok
Ruimtelijk inzicht: een plattegrond
Sorteren: etiketten
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over opgravingen), een skelet, een plattegrond, een vergrootglas, spullen van vroeger en zoekkaarten
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
Je kunt natuurlijk ook een combinatie van de hoeken maken.
Bijv. een Jurassic Park, waar een dinolandschap en onderzoekplek samenkomen
Inspiratie:
Hier vind je voorbeelden van een onderzoekplek.
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een archeoloog? Welke spullen gebruikt een archeoloog? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen of op een kroon plakken.
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Comments