Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema de boerderij.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken en de moestuin ernaast maken.
De huishoek kan dan als boerderij dienen.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met spullen, die bij een moestuin passen.
Maak een achtergrond van fruitbomen. Maak deze bijvoorbeeld van karton of verf ze op karton of grote lappen.
Maak de tuin van een stuk grasmat, die je naast je huishoek neerlegt.
Je kunt de grasmat ook op een pallet nieten, zodat de kinderen het groente en fruit in de tussenliggende openingen kunnen leggen.
Of bekleed keukenrollen of stukken zwembandnoedels met bruin vilt en leg deze in houten kistjes, zodat de kinderen in de kieren tussen de rollen afbeeldingen van fruit en groente kunnen prikken.
Of zet dozen op z'n kop, bekleed ze met bruin papier en maak er gaten in, waarin het plastic fruit en groente kan staan of steek gelamineerde afbeeldingen van groent en fruit op prikkers in de dozen..
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Inspiratie:
Voorbeelden van moestuintjes in de themahoek vind je o.a. op:
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze themahoek eens aan de volgende materialen:
Aardappelen
Afbeeldingen van groente en fruit
Bezem
Bloemen
Boeken over groente en fruit, de moestuin en zaaien
Boom (maak deze bijv. van hout of karton, maak er met klittenband fruit op)
Cijferkaarten
Cijferstempels
Dozen of deksels van papierdozen om de prikkers met groente/fruit in te prikken
Emmers
Etiketten en prikkers
Fruitkistjes
Gieter
Grasmaaier
Grasmat
Hark
Hekjes voor om de moestuin (of maak deze van karton)
Houtsnippers
Insecten
Insectenpotjes
Kalender
Kleurenkaarten
Knuffel van Rupsje Nooitgenoeg
Knutselwerkjes van de kinderen
Kruiwagen
Kweekbakje op poten
Kweekkastje
Laarzen
Letterkaarten
Letters (bijv. de tekst: "moestuin")
Letterstempels
Manden om te oogsten
Meetmaterialen
Overall
Pallet
Pictogram: Soorten groenten/fruit
Plastic fruit en groente
Pompoenen
Pot met een ontkiemende boon erin
Rollenkaarten
Schepjes
Schort voor in de tuin
Schrijfmaterialen en papier
Sorteerbakken
Spelscript
Stappenplan: Hoe groeit een...
Strohoed
Touw (om zaaivakjes te maken)
Tractor
Tuinhandschoenen
Tuinpotten
Tuinschaar
Tuinslang
Vergrootglas
Verkleedkleding: De boer/boerin
Vogelverschrikker
Woordkaarten
Wortels, mais en andere groenten die langer goed blijven
Zakjes zaad
Zandbak
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven)
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in de moestuin
Veel kleuters zullen hun groente en fruit samen met papa en mama in de supermarkt kopen en nog nooit in een moestuin zijn geweest, waardoor deze eerst wat nader zal moeten worden verkend.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Wie is er wel eens bij een moestuin geweest? Hoe ging dat?
Wie heeft er zelf een moestuin thuis?
Wat groeit er in een moestuin?
Wie werken er in een moestuin?
Welke spullen gebruikt de boer of de tuinman?
Wat heeft een boer of tuinman aan?
Wat doet de boer of tuinman zoal?
Hoe ziet een moestuin er uit?
Wat schrijft een boer of tuinman?
Wat telt/berekent een boer of tuinman?
Wat leest een boer of tuinman?
Wat meet een boer of tuinman?
Wat weegt een boer of tuinman?
Hoe beweegt een boer of tuinman?
Hoe klinkt een boer of tuinman?
Waar groeit groente?
Waat groeit fruit?
Waarom gebruikt de boer een vogelverschrikker?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over de moestuin te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan het planten van zaad. Een manipulerende handeling is graven. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Boer of boerin
Tuinman
Vader of moeder
Kind
Baby (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een babypop)
Om het rollenspel in deze hoek beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Een zaadje zaaien
Een plantje poten
Oogsten
Fruit plukken
Insecten zoeken
De planten verzorgen
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Doe er potgrond in, zodat de kinderen er echt in kunnen zaaien.
Rollenspel
Betrek het winkeltje bij je spel in de themahoek. Maak er een groentewinkel van, waar het fruit en groente uit de moestuin verkocht kunnen worden. Of maak er een tuincentrum van, waar de kinderen zaadjes en tuingereedschap voor hun moestuin kunnen gaan kopen.
Betrek de huishoek bij je je spel in de themahoek. De moestuin hoort dan bij het huis. Het huis is de boerderij. Zorg voor een keukentje en keukenspullen, recepten met groenten en fruit en een tafel met stoelen, servies en bestek, zodat de kinderen het eten van groente en fruit uit de moestuin kunnen naspelen.
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een bezem, fruitkistjes, een gieter, een kruiwagen en emmers
Kleine motoriek: Kleine materialen, zaadjes, touw, schrijfmaterialen en tuingereedschap
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor de moestuin
Een stappenplan: Hoe zaai je een...
Etiketten voor bij de gewassen
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Geletterdheid: boeken, pictogrammen, een naambord, een stappenplan, een spelscript, letterkaarten, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten en etiketten
Visueel waarnemen: kleurenkaarten
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond voor de moestuin maken
Een klok met daarop de tijd dat de planten water moeten hebben
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de gecijferdheid uitdagen:
Cijfers: cijferkaarten en cijferstempels
Wegen: een weegschaal
Meten: meetmaterialen en een vergrootglas.
Inhoud: een gieter, een emmer, een kruiwagen en een zandbak.
Kalender: een kalender waarop staat wanneer de planten geoogst kunnen worden
Tijd: een stappenplan, een klok met de tijd dat de planten water moeten hebben
Ruimtelijk inzicht: een plattegrond
Sorteren: etiketten, sorteerbakjes
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over groente/fruit en de moestuin), insectenpotjes en een vergrootglas.
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie in de moestuin. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek over groente/fruit op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een tuinman? Welke spullen gebruikt een tuinman? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen.
In plaats van rollenkaarten kun je ook kronen wegzetten. Plak bijvoorbeeld een afbeelding van een tuinman op een kroonstrook of nog leuker: Laat de kinderen er zelf eentje maken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor koken , eentje voor de planten verzorgen, eentje voor zaaien enz.). Maak met een pictogram de categorie van de inhoud van de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bijvoorbeeld koken. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken.
Evalueren
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
Comments