Kleuters moeten hardop praten en bewegen. Dat is erg belangrijk voor hun ontwikkeling.
Uit enthousiasme kunnen ze echter vaak erg luidruchtig zijn. Dat is niet altijd handig, bijvoorbeeld wanneer je in een kleine kring werkt en goed te verstaan wil zijn.
Leer de kinderen daarom dat er verschillende stem volumes zijn.
In deze blog vertel ik je hoe je stemvolume in jouw klas kan managen en hoe je de aandacht van kinderen kan krijgen, zonder dat ze door jou heen blijven roepen.
Hardop praten is belangrijk!
Laat ik deze blog beginnen met te zeggen dat een luidruchtig klaslokaal niet noodzakelijkerwijs slecht is. Leren kan een luidruchtige onderneming zijn, zeker bij kleuters, en de geluiden van productiviteit en opwinding zijn geweldig.
Hardop mogen praten is zelfs erg belangrijk voor de ontwikkeling van jonge kinderen.
Kinderen MOETEN dus praten. Ze denken ook hardop na tot ze een jaar of zeven of acht zijn. Ze spreken op die manier hun gedachten uit, zoals volwassenen dat in hun hoofd doen.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen zich volledig in stilte op een les kunnen concentreren gedurende het aantal minuten dat overeenkomt met hun leeftijd. Met andere woorden: een kind van vier jaar zal na ongeveer vier minuten lesgeven zijn concentratie verliezen.
Kijk eens eerlijk naar jezelf, hebben jouw kleuters genoeg kansen om op een ongestructureerde en socialere manier met elkaar te praten? Bereid jezelf maar voor op eindeloze frustratie als dat te weinig momenten zijn! Zorg ervoor dat ze veel ‘vrije spreektijd’, verspreid over de hele dag hebben.
Uit enthousiasme kunnen jonge kinderen echter ook vaak erg luidruchtig zijn.
En dat is niet altijd handig, bijvoorbeeld wanneer je in een kleine kring werkt en goed te verstaan wil zijn. En soms staat praten het luisteren in de weg.
Als jonge kinderen praten, kunnen ze namelijk niet zo goed luisteren.
Jonge kinderen zijn niet gebouwd om op die manier te functioneren.
Dus als jonge kinderen praten terwijl er bijvoorbeeld instructies worden gegeven, dan is dat verre van handig en zullen zij een hoop informatie missen.
Even stil!
Hoe krijg je kleuters op de momenten dat het nodig is om ven te luisteren even stil?
Als je het vraagt, gaan ze vaak door. En het is erg vermoeiend om je verzoeken om stilte maar te blijven herhalen, daarmee verliest het ook z'n kracht.
Maar het kan ook anders! Hieronder geef ik je een aantal managementtools die kunnen helpen om een luidruchtige kleutergroep stil of tot rust te brengen.
Probeer uit wat voor jouw groep werkt. Wat voor de ene groep werkt, werkt namelijk misschien niet voor de andere. En verwacht niet dat het meteen goed gaat, maar oefen, oefen, oefen! Oefening is echt de sleutel.
Klaar voor een goede start!
Leerkrachten moeten hun verwachtingen van wat aanvaardbaar lawaai is en wat buitensporig lawaai is, vanaf de eerste schooldag duidelijk maken. Een goede start betekent het halve werk! Kinderen moeten deze verwachtingen ook kunnen zien (doe het voor, visualiseer het), horen en oefenen voordat ze het onder de knie kunnen krijgen.
Stel duidelijke verwachtingen!
Stel duidelijke verwachtingen.
Zeg iets als: 'Ik ga iets uitleggen en ik verwacht dat jullie daar even stil bij zijn' of 'ik verwacht dat jij zonder te praten verder werkt zodat je op tijd klaar bent”.
Wacht niet te lang!
Als algemene regel: hoe vlugger je reageert, hoe minder kabaal er komt.
Ga na waarom de kinderen druk zijn!
Het is belangrijk dat je inzichtelijk krijgt waarom de kinderen druk zijn en niet luisteren, want dat is een eerste stap in het vinden van een oplossing voor de drukte.
Lesuren in de namiddag zijn bijvoorbeeld vaak luidruchtiger dan in de voormiddag, omdat de concentratie van een kleuter dan flink is afgenomen. Zit je wellicht al te lang in de kring? Kleuters kunnen nog niet zo lang luisteren. Vijf minuten is wat je ongeveer kan verwachten. Sommige klaslokalen hebben ook een minder goede inrichting, die snel voor afleiding zorgt.
Hebben de kinderen misschien net een drukke activiteit achter de rug?
Of is er iets spannend in aantocht? Al die situationele factoren dragen bij tot de ‘drukte’ van een groep kleuters. Stel jezelf ook de vraag of er rumoer is omdat de kinderen enthousiast zijn of omdat er weinig interesse is?
Gebruik een handsignaal!
Spreek een visueel signaal met de kinderen af om te laten zien, dat ze rustiger moeten praten. Bijvoorbeeld door je ene hand in de lucht te steken en je andere wijsvinger voor je lippen te houden. Met dat signaal herinner je elkaar eraan dat het stil moet zijn.
Het is veel vriendelijker (en minder vermoeiend) om de hele dag een teken te laten zien dan jezelf te blijven herhalen! Het kan helpen om je vinger op te steken. Spreek met de kinderen af, dat degene, die dat ziet ook meteen zijn/haar vinger opsteekt. Zo helpen we elkaar.
Variatie 1: Steek twee vingers op en leg uit dat die staan voor: aandacht en klasse!
Variatie 2: Steek drie vingers op en leg uit dat deze staan voor: stop, kijk en luister!
Variatie 3: Geef me de 5! Spreek met je kleuters af, dat wanneer je “Geef mij er vijf!” zegt, de klas reageert door hun open hand naar de leraar te houden. De vijf staan voor:
1. mijn ogen zijn gericht op de juf/meester
2. mijn oren luisteren
3. mijn mond is dicht
4. mijn handen zijn stil
5. mijn benen zijn stil
Tel vervolgens af: van vijf naar nul. Bij nul is het stil.
Gebruik een geluidsignaal!
Spreek een geluidsignaal af, zoals een woord of zin ("hocus pocus focus"), een instrument (bijvoorbeeld een belletje), een Tibetaanse klankschaal, een windgong, een regenstok, een draadloze deurbel waar een muziekje uitkomt of door te klappen (niet te hard).
Gebruik het licht!
Spreek met de kinderen af dat als het licht uitgaat, dat ze ook stoppen met praten. Gaat het licht weer aan? Dan mogen ze weer praten. Dit kan bijvoorbeeld effectief werken tijdens het fruit eten of lunchen. Of knipper een paar keer met het licht om de aandacht van de kinderen te krijgen. Dit is ook een handige manier wanneer je keel-/stemproblemen hebt.
Gebruik een tingel!
Of gebruik een tingel. Een tingel is een soort lichtgewicht muziekinstrument dat met 1 hand te bedienen is.
Wanneer je ermee op een tafel of andere oppervlakte tikt, klinkt er een mooi, vriendelijk, langgerekt “Ting” geluid.
Zing een liedje!
Gebruik een stilteliedje om de kinderen stil te krijgen. Je hebt op een positieve manier meteen hun aandacht en als ze zingen, kunnen ze niet praten.
Je vindt voorbeelden daarvan in mijn blog: Routineliedjes om kinderen stil te krijgen
Gebruik een codewoord!
Gebruik een geheim codewoord. Als de kinderen het horen, pakken ze hun oren vast met de andere hand gekruist voor zich.
Gebruik magische spray!
Gebruik stiltespray. Hiermee speel je in op de fantasie van jonge kinderen.
Neem een schone, lege spuitfles, plak er een etiket op waardoor het duidelijk is dat het stiltespray is en vul deze met glitters, sterretjes en/of pompons.
Wanneer het luidruchtig wordt in de klas, neem dan de spuitfles en spuit deze ten slotte door het lokaal. Vertel de kinderen dat ze duidelijk hulp nodig hebben om stil te zijn en dat deze magische spray hen daarbij kan helpen.
De kinderen zullen het geweldig vinden als deze “magische” spray hen helpt stil te worden.
Variatie: Gebruik een doorzichtig strooipotje, bijvoorbeeld een kruidenpotje
Gebruik magische toverpoeder!
Versier een klein bakje met glitters en glitters en label het met ‘magische toverpoeder’. Vertel de klas: 'Als ik deze toverpoeder over je hoofd strooi, word je stil en bevries je, net als bij magie! Kijk hoe het werkt!” en doe alsof je wat over het hoofd van een kind strooit.
Maak er de eerste keer een grote show van. Als je deze techniek vaker dan een of twee keer per maand gebruikt, verliest hij wel zijn effectiviteit, maar het is wel erg leuk!
Gebruik een bellenblaas!
Nog een manier om de fantasie van jonge kinderen aan te spreken is magische stiltebellen blazen als je wil dat ze even stoppen met praten. Dit kan soms echter ook voor opwinding en drukte zorgen. Probeer dus uit of het in jouw groep werkt.
Speel het spel: Marshmallows in je mond!
Zeg tegen de kinderen dat ze een marshmallow (of bubbel) in hun moeten stoppen.
Direct daarna blaas je je wangen op en tikt erop; de kinderen doen hetzelfde met hun eigen wangen (waardoor ze niet meer kunnen praten). Vervolgens maak je indien nodig oogcontact met individuele kinderen en tik je op je opgeblazen wangen. PLOP!
Beweeg!
Laat de kinderen even bewegen als ze druk zijn. Soms doorbreekt dit het praten.
Bied gedurende de dag ook veel mogelijkheden voor beweging. Als kinderen te veel opgekropte energie hebben, kan het voor hen namelijk onmogelijk lijken om geen geluiden te maken. Probeer bewegingsmogelijkheden in je lessen in te bouwen, zodat kinderen zich kunnen uitleven voordat het tijd wordt om stil te zitten of rustig te werken.
Houd kleuters actief betrokken!
Houd er rekening mee dat praten voor kinderen een manier is om hun leerproces te verwerken. Ze worden rusteloos als ze de hele tijd stil moeten zitten en moeten luisteren zonder de kans te hebben om te praten. Dus ... praat zelf minder en geef kinderen meer tijd om tijdens de les met elkaar te praten en om actief mee te doen.
Kinderen moeten actieve deelnemers zijn aan hun leerproces! Als je als leerkracht continu zelf aan het woord bent, raak je ze kwijt. Leren moet leuk en actief zijn! Er mag geen tijd zijn om je te vervelen! Houd ze dus actief betrokken! Hoe doe je dat?
Door gebaren, liedjes en beweging te gebruiken
Door alle kinderen actief mee te laten doen, zodat ze niet steeds op hun beurt hoeven te wachten. Gebruik bijvoorbeeld wisbordjes waar ze op kunnen tekenen of stel vragen als "ga staan als je op vakantie bent geweest".
Door kinderen in teams te laten werken of gestelde vragen in paren te beantwoorden. Hierdoor kunnen ze zich beter uiten en hun spraakzaamheid omzetten in productief leren.
Op die manieren bevredig je hun behoefte, maar dan op een positieve manier.
Geef kinderen genoeg chat time!
Geef kinderen gedurende de dag voldoende gelegenheid om te draaien en te praten.
Het is een volkomen normaal onderdeel van het kind zijn.
Gebruik een timer!
Gebruik een timer die kinderen visueel laat zien hoe lang er van hen wordt verwacht dat ze stil zijn, fluisteren, enz. Door een duidelijke tijdsperiode in te stellen, weten kinderen hoe lang ze de stilte moeten bewaren en dat er een eindpunt is!
Zonder eindpunt lijkt zwijgen voor veel kinderen onmogelijk en zullen ze het niet eens proberen. Je zult ook realistisch moeten blijven. 5 minuten stil zijn is voor kleuters l lang zat.
Dat kan ook een digitale timer zijn.
Je vindt kant en klare timers op:
Leg het doel uit!
Het is ook ongelooflijk nuttig om met kinderen te bespreken waarom ze even stil moeten zijn, zodat ze het doel ervan begrijpen. Het is ook een fijne manier als je stemproblemen hebt, een keelontsteking of ziek bent.
Zet rustige muziek op!
Zet tijdens stille momenten rustgevende muziek op. De muziek vult de stilte waar sommige kinderen zich misschien ongemakkelijk bij voelen, en herinnert ze eraan dat ze til moeten zijn. De sleutel is om muziek te kiezen die instrumentaal is (geen woorden) en die een rustgevende sfeer in de klas creëert.
Maak een potje stilte!
Nog een manier om de fantasie van jonge kinderen aan te spreken: Maak een kom van je handen en kondig zachtjes fluisterend aan dat je de stilte hebt. Kijk in je handen en knik opgewonden. Vraag de kinderen daarna om ‘de stilte door te geven’ in een kring.
Gebruik een geheim woord!
Spreek een geheim woord af en gebruik deze tijdens het lesgeven op de momenten dat je wil dat de kinderen even luisteren. Laat de leerlingen een duim omhoog steken als ze het horen. Ze zullen zo op je gefocust zijn dat ze geen tijd hebben om te praten.
Wacht!
Begin pas met een les als het praten volledig is gestopt
Hoe lang je soms ook moet wachten en hoe moeilijk het ook is... weersta de drang!
Wacht echt tot al het gepraat is gedaan voordat je start.
Wees consistent!
Welke manier je ook kiest.....De sleutel hier is consistentie. Kies één manier en blijf daar een poosje bij (totdat deze niet meer werkt). Je kunt er naarmate het jaar vordert wel meer aan toevoegen... maar wees consistent. Als je hier laks mee wordt, worden deze afspraken namelijk ineffectief en zit je weer met hetzelfde probleem als voorheen!
Complimenteer!
Hou de relatie positief en straf niet. Straffen heeft een kleiner effect dan belonen. Complimenteer daarom iedere keer als kinderen reageren zoals gevraagd.
Ook wanneer kleuters merken dat anderen voor een bepaald gedrag beloond worden, zullen ze geneigd zijn hun gedrag bij te sturen. Zeg bijvoorbeeld: "Wow, wat luister jij goed naar mijn uitleg Sem".
Maak er een regel van de week van!
Of maak er een leerdoel van, dat een hele week centraal staat en extra aandacht krijgt.
En laat de kinderen aan het einde van de week bijvoorbeeld een diploma, (zelfgemaakte) medaille of badge verdienen, omdat zij de regel onder de knie hebben.
Door goed gedrag te belonen, voorkom je een negatieve spiraal.
Blijf zelf kalm!
Bedenk dat er geen “magische regel” bestaat die de hele tijd de aandacht van alle leerlingen zal trekken. Raak niet gefrustreerd! Het is een normaal onderdeel van het lesgeven dat jij je gedurende jouw les voortdurend moet heroriënteren.
Wat er ook gebeurt, blijf zelf ten allen tijden kalm. Blijf de kinderen positief en kalm aanmoedigen. Gedraag je nooit gefrustreerd, verbijsterd of overstuur en reageer nooit vanuit emotie, maar altijd vanuit je verstand. Hoe harder je zelf gaat praten, hoe meer olie je op het vuur gooit en hoe onrustiger zij worden. Schreeuwen is een signaal van controle verlies en roept eerder angst en weerstand bij kinderen op, dan vertrouwen en medewerking. Schreeuwen verandert het gedrag slechts tijdelijk en dringt niet door tot de kern van het gedrag. Leerlingen kunnen hun gedrag als je schreeuwt misschien veranderen uit angst, maar schreeuwen moedigt gedragsveranderingen op de lange termijn niet aan. Haal diep adem en probeer te denken met je logische brein in plaats van je emotionele brein. Wees respectvol tegenover je leerlingen en eis in ruil daarvoor hun respect terug.
Fluister!
Begin te fluisteren. De kinderen moeten dan beter luisteren om je te kunnen verstaan en zullen vanzelf rustiger worden.
Vraag de kinderen diep adem te halen!
Als je kinderen vraagt diep adem te halen als ze je kunnen horen, combineer je je verzoek om stilte met de hersenvoordelen van bewust ademen.
Klap een ritme!
Begin met het klappen van een ritme. Kinderen zullen het gaan naklappen. Ga ermee door totdat ze het allemaal doen. Binnen enkele seconden zullen ze zich op het ritme concentreren en wordt het stil in de klas. Je kunt het stilteritueel afsluiten met een kalmerende “waterval”-beweging: Begin in de lucht en wiebel met je vingers terwijl je ze naar beneden brengt, terwijl je het ‘wshhhhhh’-geluid maakt”
Gebruik een klassenknuffel!
Gebruik een klassenknuffel om jouw kleuters te leren, dat het niet handig is om door anderen heen te kletsen. Denk bijvoorbeeld aan een sokpop. Noem deze Kaatje Kletskous en laat Kaatje het verkeerde voorbeeld geven. Kunnen de kinderen Kaatje tips geven? Of gebruik een slangenknuffel, die tevoorschijn komt als je wilt dat de kinderen even stil zijn.
Gebruik verbale echo's!
Een variatie op ritme klappen is het gebruiken van een verbaal patroon of een echo.
Roep bijvoorbeeld: "He-da-be-doe-ba"en laat de kinderen dit nazeggen.
Op die manier heb je meteen hun aandacht.
Speel een actie-reactie spel!
Speel, om de aandacht van de kinderen te krijgen, een actie-reactie spel.
Bijvoorbeeld: 'Als je me hoort, raak je neus aan....'Als je me hoort, raak je ellenboog aan....
Als je me hoort, raak je oor aan....' Doe dat steeds een beetje zachter, zodat de kinderen steeds beter moeten luisteren om je te kunnen horen.
Gebruik de "hoofd omlaag-methode"!
Als de kinderen echt heel druk zijn kun je de "hoofd omlaag-methode" gebruiken, waarbij iedereen zijn hoofd gedurende een minuut op de grond, de tafel of in zijn schoot legt.
Er mag gedurende deze tijd niet worden gepraat.
Neem druktemakers even apart!
Neem een kleuter die vaak en veel stoort apart. Ga vervolgens een niet-belerend gesprekje aan. Vertel dat je ziet dat het kind moeite heeft met luisteren en vraag hoe dat komt.
Leg uit wat het storende gedrag bij jou teweegbrengt en vraag hoe we dat kunnen oplossen. Spreek kinderen liever niet in de groep aan. Ze kunnen dan juist onverschillig gaan reageren om te verbloemen dat ze zich bekritiseerd voelen. Bouw liever goede relaties op met kinderen. Kinderen die zich gezien en gehoord voelen door hun leerkracht zijn eerder geneigd hun best te willen doen voor jou! En misschien lukt het een kind gewoon niet, omdat het bijvoorbeeld snel overprikkeld is. Kijk dus achter het gedrag, naar wat nodig is!
Stemvolume managen
Leer de kinderen ook dat er verschillende stem volumes zijn.
Dat is voor jonge kinderen niet zo vanzelfsprekend als dat het lijkt.
Daarom moet je dit ook veel voordoen en oefenen.
Modelleer!
Maak de verschillende stemniveaus visueel, speel ze na en laat de kinderen vervolgens bepalen welke je aan het doen bent.
Gebruik een geluidsmeter!
Maak de de verschillende geluidniveaus met een geluidsmeter visueel inzichtelijk voor de kinderen. Maak bijvoorbeeld een poster met daarop, onder elkaar, de verschillende zones.
0 = helemaal stil
1 = fluisteren
2 = zachtjes praten
3 = gewoon praten
4 = duidelijk en hardop praten
5 = een harde stem voor buiten
Je kunt op de poster met een pijl, magneet of wasknijper aanwijzen welk stem volume je nu hoort en welke je wil horen. Als de kinderen de stem volumes goed weten, dan kun je dit ook aangeven met je vingers. Je kunt ook aan de kinderen zelf vragen op wel volume/ cijfer ze willen praten in de klas.
Beperk het aantal stemniveaus wel zoveel mogelijk. Zes stemniveaus is best veel voor kleuters om te onthouden en bespreek ook waarom het belangrijk is om verschillende geluidniveaus te gebruiken en wanneer een stemniveau wel/niet handig is. Je kunt ook een geluidsmeter maken in de vorm van een cirkel.
Je vindt een kant en klare op:
Gebruik een thermometer!
Een variant op de geluidsmeter is een thermometer, waarop je met een pijl of wasknijper aangeeft hoe je het huidige geluidsvolume ervaart.
Maak stemniveaus duidelijk op basis van met wie de kinderen praten!
Een cijfersysteem voor stemniveaus in je klas is vaak nog wat te te abstract voor kleuters om te begrijpen. Maak kinderen de stemniveaus daarom duidelijk op basis van met wie ze praten: niet praten, praten tegen een ander kind, praten in een groepje of praten tegen de hele klas. Maak deze stemniveaus ook visueel.
Gebruik dieren!
De pictogrammen op een geluidsmeter kun je ook vervangen voor dierenplaatjes, bijvoorbeeld een slak voor helemaal stil, een slang voor fluisteren, een muis voor zachtjes praten, een poes voor gewoon praten, een hond voor duidelijk en hardop praten en een leeuw of een olifant voor een harde stem buiten.
Gebruik het digibord!
Je kunt ook het digibord gebruiken om het gewenste geluidsniveau duidelijk te maken.
Gebruik daarvoor een app! Bijvoorbeeld:
Gebruik een verkeerslicht!
Je kan het gewenste geluidsniveau ook in de vorm van een verkeerslicht visueel maken. Rood is dan niet praten, oranje is rustig praten en groen is gewoon praten.
Met een magneet of een pijl kun je aangeven welk geluidsniveau gewenst is. Je kunt ook gebruik maken van een blanco verkeerslicht en de betreffende kleur die van toepassing is er met een klittenbandje of magneettape op bevestigen.
De kinderen zien dan op welke kleur het verkeerslicht staat.
Gebruik een zen zone!
Maak een zen zone in je lokaal, waar kinderen even stoom af kunnen blazen.
Deze zen zone kan een emotionele uitlaatklep voor hun gevoelens en frustratie bieden en ervoor zorgen dat kinderen die druk zijn weer wat rustiger worden.
De meeste hulpmiddelen in deze blog zijn terug te vinden in deze gratis download:
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties? Laat dan een reactie achter!
Bronnen
.
.
Comentarios