In deze blog vind je suggesties voor activiteiten met boeken.
Beeldend onderwijs/hoekenspel
Je eigen kaft ontwerpen
Benodigdheden:
- Boek
- Papier en tekenmaterialen
- Plakband
Kaft een boek met onbedrukt papier en laat de kinderen de kaft tekenen. Zo gaan ze zelfstandig op ontdekking in het boek en leren ze om hoofd- en bijzaken te onderscheiden.
Je eigen vervolg
Benodigdheden:
- Prenten uit een boek
- Papier en tekenmaterialen
- Een mapje
Doe prenten uit boeken in een mapje, met lege bladen erbij.
De kinderen tekenen hier hun eigen vervolg op het verhaal op.
Bewegen op muziek/bewegend leren
Beweeg je boek
Benodigdheden:
- Muziek
- Een prentenboek
Breng een prentenboek in beweging. Spreek met de kinderen af dat ze met hun lijf mogen uitbeelden wat jij voorleest, met hun mond dicht. Hun lijf vertelt jouw verhaal eigenlijk.
Gebruik hier achtergrondmuziek bij.
Een muzikaal prentenboek
Benodigdheden:
- Een prentenboek
- Muziek
Breng het boek in relatie met muziek. Zoek klassieke of filmmuziek die past bij het boek. Zoek muziek die echt heel duidelijk spannend of vrolijk klinkt anders is het voor kinderen moeilijk te onderscheiden. Laat de twee stukjes muziek aan de kinderen horen.
De kinderen mogen hier vrij op bewegen.
Observeer de bewegingen en lees vervolgens het boek voor.
Vraag na het voorlezen welk stukje muziek het beste bij het boek of de bladzijde past.
Variatie: Verklank het boek met instrumenten.
Drama/kring
Voorlezen in combinatie met poppenspel
Benodigdheden:
- Een boek
- Een handpop
Poppenspel hoeft niet perse plaats te vinden in een poppenkast en kan ook gewoon in de kring, bijvoorbeeld tijdens het lezen van een verhaal. Voorlezen in combinatie met poppenspel geeft je de mogelijkheid een extra dimensie aan het verhaal toe te voegen, waarmee je het vertellen verrijkt en een blijvende indruk achterlaat bij jonge kinderen.
Zorg voor een boek met een duidelijke rode draad. Op die manier kun je het verhaal makkelijker overbrengen. Het maakt niet uit als de kinderen het boek al kennen, want de pop geeft een extra dimensie aan het verhaal en kleuters zijn dol op herhalen.
De pop zorgt ervoor dat je de kinderen naar je toehaalt. Je kunt het overigens bij eentje laten. Meerdere poppen gebruiken maakt het voor de kinderen vaak allen maar verwarrender. Introduceer de pop door hem langzaam tot leven te brengen.
Vertel de kinderen bijvoorbeeld dat de pop een lief vriendje van je is, die jij beweegt.
Laat de pop ook uitleggen dat jij voor de pop praat. Dit geeft rust en veiligheid.
Er is anders ook altijd wel een kind die dat opmerkt. Hiermee stel je dat kind in zijn gelijk zonder een discussie aan te moeten gaan, die ervoor zorgt dat de kinderen hun aandacht verliezen. Houd de pop in eerste instantie op afstand en houd het rustig en klein.
Voel gedurende het voorlezen aan wanneer je met de pop dichterbij kan komen.
Laat de pop ook grapjes uithalen en woordversprekingen maken. Het zorgt voor een stukje vermaak, maar ook voor modellen. Laat de pop jou bijvoorbeeld onderbreken en leer de kinderen zo spelenderwijs de regels rondom het luisteren naar een verhaal aan.
Of laat de pop een beetje doof zijn en andere woorden maken van de woorden die worden voorgelezen.
Een verhaal naspelen
Benodigdheden:
- Een prentenboek
Wanneer je een prentenboek hebt voorgelezen, is het leuk dit verhaal na te spelen.
Geef een aantal kinderen een rol. Jij bent de verteller. De kinderen beelden in de kring uit.
Naspelen
Benodigdheden:
- Boek
- Hand-, vinger- of stokpopjes
De kinderen spelen een aangeboden boek na met hand-, vinger- of stokpopjes.
Vertelpantomime
Benodigdheden:
- Een verhaal of boek
Een vertelpantomime is een verhaal dat door iemand wordt verteld of voorgelezen en dat tegelijkertijd door anderen in pantomime wordt uitgebeeld. Het is een hele fijne manier van toneelspelen, omdat kinderen het verhaal direct kunnen naspelen en zo beklijft het verhaal ook beter. Er zijn veel boeken die zich prima lenen voor deze werkvorm omdat ze veel handelingen bevatten. Je kunt er voor kiezen om alle kinderen alle rollen laten te spelen.
Op deze manier zijn ze de hele tijd bezig en doen alle kinderen alle handelingen.
Ook zou je de rollen kunnen verdelen.
Gecijferdheid/hoekenspel
Teloefeningen
Benodigdheden:
- Boek
- Gelamineerde prenten uit het boek
- Een uitwisbare stift
- Een turfblad of een rekenrekje
Geef de kinderen een zoekopdracht en gelamineerde versies van de prenten uit een boek waarop ze, met uitwisbare stift de betreffende zoekopdracht kunnen omcirkelen.
Beeld deze ook op een apart turfblad af, de kleuters kunnen dan per getelde afbeelding een streepje in de juiste rij zetten. In plaats van een turfblad kunnen ze ook gebruik maken van een rekenrek. Telkens als ze een iets hebben omcirkeld, schuiven ze ook een kraal opzij op het rekenrek.
Gecijferdheid/kring
Gecijferdheid in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek telsituaties voor of staan er getallen in? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen.
Stel bijvoorbeeld vragen als: Hoeveel figuren staan er afgebeeld? Hoeveel van iedere soort? Bespreek de telstrategie. Is dat een handige manier? Of kan het ook anders? Is het bijvoorbeeld ook mogelijk om deze aantallen niet een voor een, maar verkort te tellen? Koppel het boek ook eens aan optel- of aftreksommen. Wanneer er bijvoorbeeld steeds een personage bij komt kun je vragen welke som erbij hoort. Laat ook gerust de somnotatie als een uitdagende kennismaking zien. Tel verder en terug.
Besteed ook aandacht aan rekentaal over tellen en getalbegrip, zoals: tellen, schatten, ongeveer, precies, exact, nauwkeurig, verkort tellen, cijfers, getallen, hoeveelheden, hoeveel, genoeg, meer dan genoeg, nul, geen, niets, iets, tiental, turven, staafdiagram, grafiek, getallenlijn, plus, erbij, bij elkaar, samen, optellen, min, eraf, aftrekken, overblijven, inwisselen, ruilen, vervangen, in totaal, delen eerlijk delen, vergelijken, vaststellen, bepalen, twee keer zoveel enz. Koppel ook eens een rekenvervolg over tellen en getalbegrip aan het verhaal. Indien het boek zich daarvoor leent kun je bijvoorbeeld het eerlijk verdelen laten naspelen met concreet materiaal, zodat ze het ook manipulerend kunnen ervaren. Vaak zijn de figuren in het boek niet gegroepeerd, waardoor het bij grotere aantallen lastiger is om te zien hoeveel het er van iedere soort zijn. Maak dit dan overzichtelijk door te gaan turven.
Geletterdheid/hoekenspel
Speuren
Benodigdheden:
- Boek
- Letterkaarten, woordkaarten of kaarten met details uit het boek erop
Leg kijk‐ en zoekopdrachtjes neer, zoals: Letters zoeken, woorden zoeken, kaartjes met plaatjes met daarop details van afbeeldingen uit een boek terugzoeken.
Magneetwormen
Benodigdheden:
- Boek
- Gelamineerde kaarten met de titel van het boek in allerlei verschillende lettertypes
- Een magneetworm
Geef de kleuters kaartjes met daarop de titel van een boek in verschillende lettertypes.
Met een ‘magneetworm’ gaan ze vervolgens over de letters.
Teloefeningen
Benodigdheden:
- Boek
- Een turfblad met een woord wat vaak in het boek staat
Maak een turfblad met daarop een woord wat vaak voorkomt in een boek.
Steeds als de kinderen het woord tegenkomen strepen ze deze op het blad af.
Klankbewustzijn/kring
Voorleeshak en -plak
Benodigdheden:
- Een boek
Kies tijdens het voorlezen af en toe een woord uit dat je zoemt en laat een kind de klanken aan elkaar plakken. Het voordeel van deze activiteit is dat het kind wat extra houvast heeft aan de zinnen waarin de woorden staan.
Lichaamsoriëntatie/kring
Lichaamsbesef in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek vanuit lichaamsbesef. Komen er in het boek dingen aan bod die over het lichaamsbesef gaan? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan de namen van de lichaamsdelen of aan de plek van de personages in de ruimte.
Stel bijvoorbeeld vragen als: Kun jij het personage nadoen?
Koppel ook eens een vervolg over lichaamsbesef aan het verhaal. En besteed aandacht aan rekentaal over lichaamsbesef, zoals de namen van de lichaamsdelen.
Logisch denken/kring
Meten in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek dingen aan bod die gaan over meten? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan lengtematen, gewicht, inhoudsmaten en de verhoudingen.
Stel vragen als: Is het personage groot of klein? Licht of zwaar? Welk personage heeft een lange nek? Wie is er groter? Hoeveel .... passen er in ....? Hoe groot zou een personage in het echt zijn? Hoe kunnen we daar achter komen? Staan er bijvoorbeeld ook afbeeldingen in het boek of op de afbeelding van personages waarvan we de maat in het echt wel weten? Kunnen we die maat gebruiken om erachter te komen hoe groot deze dan is? Hoe? Bijvoorbeeld door te kijken hoeveel keer het personage daarin past en dan de echte maat ook zoveel keer achter elkaar te leggen.
Koppel ook eens een rekenvervolg over meten aan het verhaal.
Besteed ook aandacht aan rekentaal over meten, zoals: Lang, langer, langst, te lang, lang genoeg, even lang, langer dan, lengte, kort, korter, kortst, korter dan, te kort, kort genoeg, even kort, dik, dikker, dikst, te dik, dikker dan, dik genoeg, even dik, dun, dunner, dunst, dunner dan, te dun, dun genoeg, , even dun, klein, kleiner, kleinst, te klein, kleiner dan, klein genoeg, even klein, groot, groter, grootst, grootte, te groot, groot genoeg, groter dan, grootte, hoog, hoger, hoogst, te hoog, hoog genoeg, even hoog, hoger dan, tot welke hoogte, tot waar, laag, lager, laagst, te laag, laag genoeg, even laag, lager dan, even groot, smal, smaller, smalst, te smal, smal genoeg, even smal, smaller dan, breed, breder, breedst, te breed, breed genoeg , breedte, even breed, breder dan, passen, erin passen, afpassen, meten, omtrek, verhouding, inhoud, vol, voller, volst, voller dan, te vol, even vol, leeg, leger, leegst, te leeg, even leeg, leger dan, licht, lichter, lichtst, te licht, licht genoeg, even licht, lichter dan, zwaar, zwaarder, zwaarst, te zwaar, zwaar genoeg, even zwaar, zwaarder dan, vullen, maatbeker, gewicht, kilo, kilogram, meetlint, meetlat, meetstreep, verdeling, schaalverdeling, midden, gigantisch, evenwicht.
Vergelijken in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek dingen aan bod die gaan over vergelijken? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan meer/minder, verzamelen en sorteren, verschillen en overeenkomsten.
Stel bijvoorbeeld vragen als: Zie jij het verschil tussen? Zie jij de overeenkomst tussen? Waarvan zijn er meer/minder?
Koppel ook eens een rekenvervolg over vergelijken aan het verhaal. Vaak zijn de figuren in het boek niet gegroepeerd, waardoor het bij grotere aantallen lastiger is om te zien hoeveel het er van iedere soort zijn. Maak dit dan overzichtelijk door een staafdiagram (met blokjes) te maken. Zulke diagrammen zijn abstract, maar wanneer je stapsgewijs van een concrete handeling naar een abstracte weergave toewerkt, goed te begrijpen.
Besteed ook aandacht aan rekentaal over vergelijken, zoals: Veel, te veel, veel te veel, weinig, meer, meeste, minder, minste, minder dan, meer dan, 1 meer, 1 minder, vergelijken, hetzelfde, gelijk, dezelfde, overeenkomst, anders, ongelijk, verschillen, verzameling, bij elkaar horen, op elkaar lijken, diagram, grafiek, sorteren, ordenen enz.
Geld in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek dingen aan bod die gaan over geld? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan de waarde van geld. Stel vragen als: Zou dat duur zijn? Wat zou duurder zijn? Koppel ook eens een rekenvervolg over geld aan het verhaal. Besteed ook aandacht aan rekentaal over geld, zoals: Euro, geld, betalen, duur, duurst, goedkoop, goedkoopst, korting enz...
Mondelinge taal/kring
Zelf een verhaal verzinnen
Benodigdheden:
- Een prentenboek.
Lees het prentenboek niet voor! Laat wel de platen zien. De klas gaat het verhaal nu zelf bedenken. Wat zien de kinderen? Wat gebeurt er allemaal? Hoe zou het verder gaan? etc.
Een leesvriendje
Benodigdheden:
- Boek
- Een knuffel
De kleuters vertellen het verhaal dat in de grote kring verteld werd aan het leesvriendje in de leeshoek na.
Muziek/kring
Een levend boek
Benodigdheden:
- Een boek
- Muziek
Breng verhalen tot leven met muziek.
Breng een boek in relatie met muziek. Zoek klassieke of filmmuziek die past bij het boek. Zoek muziek die echt heel duidelijk spannend of vrolijk klinkt anders is het voor kinderen moeilijk te onderscheiden. Laat de twee stukjes muziek aan de kinderen horen. De kinderen mogen hier vrij op bewegen. Observeer de bewegingen en lees vervolgens het boek voor. Vraag na het voorlezen welk stukje muziek het beste bij het boek of de bladzijde past.
Variatie: Verklank een boek met instrumenten.
Ruimtelijk inzicht/kring
Ruimte in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek dingen aan bod die gaan over ruimtelijk inzicht? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan de ruimtelijke begrippen en perspectief.
Stel bijvoorbeeld vragen als: Waar bevindt het personage zich? Waar heeft de tekenaar gestaan toen hij deze prent tekende (wanneer er bijvoorbeeld iets van bovenaf is getekend).
Koppel ook eens een rekenvervolg over visueel ruimtelijk inzicht aan het verhaal.
Besteed ook aandacht aan rekentaal over ruimte, zoals: Op, op elkaar, erop, voor, vooraan, voorkant, naar voren, van voren, ervoor, achter, achterkant, naar achteren, van achteren, erachter, zijde, zijkant, onder, onderkant, naar onderen, van onder boven, eronder, bovenkant, naar boven, van boven, erboven, andere kant, andersom, naar beneden, van beneden, links, linksaf, naar links, rechts, rechtsaf, naar rechts, terug, naast, ernaast, tussen, tussenin, ertussen, in het midden, middenin, door midden, de helft, over de helft, voor de helft, door de helft, halverwege, dichtbij, dichterbij, afstand, tussenruimte, schuin, recht, ver, veraf, ver weg, verder weg, afstand, ruimte, plaats, perspectief, plattegrond, route, overzicht, verstoppen, bovenaanzicht, kijklijn, zichtlijn, draaien, gedraaid, kantelen, gekanteld, vouwrand, vouwlijn, kniplijn enz.
SEO/kring
Emoties in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Lees samen boeken om emoties in verhalen te herkennen, hierop te reageren en erover te vertellen. Bijvoorbeeld: 'Kijk ze gaat op bezoek. Ze heeft er heel veel zin in, maar ze vindt het ook spannend. Dat heb jij ook weleens, hè? Wat doe jij dan?'
Een verhaaltje
Benodigdheden:
- Een verhaaltje/boek
De kinderen mogen op hun rug gaan liggen en doen hun ogen dicht.
De leerkracht vertelt een verhaaltje. De kinderen visualiseren het verhaal in gedachten.
Tijdsbesef/kring
Tijd in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek dingen aan bod die gaan over tijd? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan: leeftijden, de klok, de dagen, de maanden, de seizoenen enz.
Stel bijvoorbeeld vragen als: Zou het ochtend, middag avond of nacht zijn? In welk seizoen speelt het verhaal zich af? Hoe oud zou het personage zijn? Hoe laat zou het hier zijn? Waarom denk je dat? Duurt de activiteit van het personage lang of kort? Hoeveel tellen duurt het denk je? Wat duurt er langer/korter?
Koppel een rekenvervolg over tijd aan het verhaal.
Besteed ook aandacht aan rekentaal over tijd, zoals: Tijd, tijdstip, aan het begin, op het einde, nog steeds, na, lang geleden, en toen, vorig, voorafgaand, volgend, opeenvolgend, jong, jonger, jongst, oud, ouder, oudst, hoeveel jaar, leeftijd, wekker, klok, horloge, stopwatch, uur, wijzers, hoe laat, snel, sneller, snelst, hoe snel, twee keer zo snel, langzaam, langzamer, langzaamst, hoe langzaam, hoe lang, nog lang, kort, korter, kortst, hoe kort, nog kort, hoeveel tellen, dagdeel, ochtend, middag, avond, nacht, dag, week, de namen van de dagen, morgen, overmorgen, gisteren, eergisteren, maand, de namen van de maanden, seizoen, de namen van de seizoenen, kalender, jaar, half jaar enz.
Een logische volgorde
Benodigdheden:
- Prenten uit een boek
Kopieer prenten uit een boek. De kinderen leggen deze in de juiste volgorde.
Wereldoriëntatie/hoekenspel
Informatief
Benodigdheden:
- Informatieve boeken
Laat de kinderen informatie opzoeken (bijvoorbeeld: hoe ziet het nest van eekhoorn eruit?)
Zintuiglijk waarnemen/hoekenspel
Een puzzelboek
Benodigdheden:
- Een kopie van de voorkant van een boek
- Een lamineerapparaat en -hoes
- Een schaar
Maak een puzzel van de kaft van een boek (kopiëren, lamineren en in stukken knippen).
Rara welk boek komt daar tevoorschijn?
Rad
Benodigdheden:
- Boek
- Een rad
- Afbeeldingen uit verschillende boeken
Zet een rad van fortuin in je leeshoek, waaraan fragmenten van prenten uit verschillende boeken hangen. De kleuters draaien aan het rad, zoeken uit welk boek het gedraaide fragment komt en kleven een post-it op de juiste plaats in het betreffende boek.
Boekenbingo
Benodigdheden:
- Boekenbingo
- Schrijfmaterialen
Maak een boekenbingo met afbeeldingen uit diverse boeken.
Wie heeft als eerste alle afbeeldingen uit zijn boek gevonden?
Zintuiglijk waarnemen/kring
Visueel inzicht in boeken
Benodigdheden:
- Een boek
Bekijk het boek met rekenogen. Komen er in het boek dingen aan bod die gaan over visueel waarnemen? Breng deze dan onder de aandacht bij de kinderen. Denk bijvoorbeeld aan de kleuren en nuances, vormen, richting, schaduwen, symmetrie en patronen.
Stel bijvoorbeeld vragen als: Welke kleur is het? Welke vorm zie je? Besteed ook aandacht aan rekentaal over visueel waarnemen, zoals: kleur, de namen van de kleuren en de kleurnuances, vorm, de namen van de vormen, tangram, spiegelbeeld, spiegelen, gespiegeld, richting, weerkaatsten, schaduw, hoek, rand enz.
Koppel ook eens een rekenvervolg over visueel waarnemen aan het verhaal.
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
.
.
Comments