Het is belangrijk, om tijdens het plannen van een thema, als leerkracht goed na te denken over de startactiviteiten. Startactiviteiten moeten ervoor zorgen dat de kinderen enthousiast worden voor een thema. Het is dan ook belangrijk dat de activiteiten, die je kiest pakkend en betekenisvol zijn en nieuwsgierigheid opwekken.
Wanneer kinderen zelf enthousiast zijn voor een thema, zullen zij meer tot leren komen.
Ook zijn de startactiviteiten belangrijk om de voorkennis te activeren en leervragen voor het thema op te stellen. Door het opstellen van de leervragen en het maken van een plan kan vervolgens de rest van het thema worden vormgegeven.
Thema’s kunnen op veel verschillende manieren gestart en afgesloten worden.
In deze blog geef ik je suggesties om het thema kunst te openen en/of af te sluiten.
De belevingswereld van de kinderen
Vertrek vanuit de belevingswereld van de kinderen. Vraag de kinderen bijvoorbeeld:
Heb je wel eens een kunstwerk gezien?
Ben je wel eens in een museum geweest?
Met wie ben je daar geweest?
Hoe ging dat?
Hou je van kunst?
Knutsel en teken je graag?
Zou je zelf een kunstenaar willen zijn?
Wat is je lievelingskleur?
Welke kleur vind je lelijk?
Thematafel
Richt een thematafel in. Denk hierbij aan:
Boeken over kunst, musea en kleuren
Materialen, zoals: kwasten, een palet, een schildersezel, penselen, een schildersdoek, een ledenpop, een schilders blouse, potloden, wasco, verf, een verfdoos, een verftube, een schilderij, lijst en een toegangskaartje voor een museum.
Afbeeldingen van bekende kunstwerken.
Maak tijdens je thema foto's van de activiteiten en hang deze op. Creëer hiervoor een stukje projectmuur. Op die manier kun je met de kinderen terugkijken op een thema en kunnen ze elkaar vertellen over hun activiteiten en elkaar inspireren.
Aankleding van de klas
Breng je lokaal in de sfeer van het thema. Denk hierbij aan:
Een raamschildering: Beschilder de ramen of hang grote geplastificeerde A3 afbeeldingen op. Gebruik raamverf of krijtstiften. Krijtstift kan je gemakkelijk van de ramen afvegen met alleen een nat doekje. Voor het opzetten vergroot je een afbeelding onder het kopieerapparaat en plak deze aan de andere kant van het raam. Trek deze vervolgens over.
Een deurversiering: Verander je deur bijvoorbeeld in een groot Mondriaan schilderij.
Voorwerpen
Haal allerlei voorwerpen de klas in, die met kunst te maken hebben en waarmee je de nieuwsgierigheid van de kinderen kunt opwekken.
De kinderen komen de klas binnen en zien deze voorwerpen liggen.
Vervolgens zal een gesprek ontstaan over deze voorwerpen. Wat zijn dit voor voorwerpen? Wat kunnen we met deze voorwerpen doen?
De kinderen vinden bijvoorbeeld een verfspoor in de klas. Van wie zou dit kunnen zijn? Iedereen denkt mee en maakt er een tekening van. De volgende dag wordt er een tipje van de sluier opgelicht met behulp van een brief of filmpje of een andere hint. Langzamerhand wordt gedurende het project duidelijk van wie het voorwerp is.
De voorwerpen kunnen in een doos of koffer geplaatst worden. Deze geheimzinnige doos staat in de klas als de kinderen binnen komen. Iedere keer komt er wat uit de doos tevoorschijn. Wat is het? Wat kunnen we er mee doen? De kinderen zullen op ideeën komen en nieuwsgierig zijn naar de rest van de voorwerpen. Denk bijvoorbeeld aan: een palet, een model, een kleurenboekje, een penseel, een verfdoos, een verftube, een schilderdoek, een schildersezel, een schilderij, een reuzenpotlood, een passe-partout, een toegangskaartje voor een museum en een schilderijlijst. Deze spullen worden aan tweetallen uitgedeeld en de kinderen praten in tweetallen over wat ze hebben en waarvoor het dient. Later mogen ze het in de kring vertellen aan de anderen. Als kinderen niet weten wat het is, wordt de hulp van anderen gevraagd.
De kinderen nemen zelf spullen van thuis mee over kunst en vertellen erover.
Neem een echt schilderij mee naar de klas. Laat de kinderen vertellen wat ze zien en laat ze eventueel het schilderij aanraken, om te kijken hoe de verf voelt. Bespreek het kleurgebruik, het materiaal, de lijst, de voorstelling, etc. Het is ook leuk om de kinderen een schilderij van huis mee te laten nemen. Zij kunnen dan vertellen waar in huis het hangt, van wie het is, hoe ze er aan komen enz.
Pak een mooie, lege lijst en zet die neer in de klas. Vraag de kinderen wat het is en waarvoor het dient. Hou de lijst daarna voor verschillende achtergronden. Wat vinden de kinderen mooi en wat niet, waarom niet? Zet uiteindelijk de lijst ergens neer voor een mooi achtergrond. Bijvoorbeeld het raam buiten en laat de kinderen natekenen wat ze zien.
Een verhalend ontwerp
Start het thema met een verhalend ontwerp. Dit betekent dat je een thema uitwerkt aan de hand van een verhaal of een verhaallijn, die de rode draad voor je lessen vormt en waarbij leerlingen actief meedoen en zelf ontdekkend leren, door op zoek te gaan naar oplossingen. Enkele variaties:
Er komt een handpop op visite. Hij is kunstenaar en heeft een vraag of probleem.
De kinderen ontvangen een brief van een kunstenaar, waarin hen om hulp wordt gevraagd bij een probleem. De kinderen bedenken zelf een oplossing voor het probleem en kiezen met welk materiaal ze dit gaan doen. Bijvoorbeeld: Alle schilderijen zijn gestolen en nu zijn er niet genoeg schilderijen meer voor in het museum. Weten de kinderen een oplossing?
Er komt een pakketje binnen voor de klassenpop. Hoe komt dat pakketje hier? Wie zou de afzender zijn? Hoe kom je dat te weten? Maak het pakketje open. Er zit bijvoorbeeld een verfdoos van oma in. Lees de brief voor en wijs de woorden aan als je ze voorleest.
Drama
Drama kan op diverse manieren worden ingezet bij het openen/afsluiten van een thema. Enkele variaties:
De leerkracht komt als een kunstenaar de klas binnen
De leerkracht beeldt samen met een aantal leerkrachten een boek over kunst of een zelfgemaakt verhaal uit. Bijvoorbeeld over een meneer of een mevrouw, die een kunstwerk gaan kopen bij een kunstenaar. De eerste kunstenaar schildert abstract, de volgende schildert stillevens en dat vindt hij/zij helemaal niets. De derde schildert hele mooie gekleurde portretten en dat is waar hij/zij naar op zoek is. Hou daarna in de klas een gesprek over wat kinderen mooi en niet mooi vinden en waarom. Gebruik hierbij allerlei afbeeldingen van verschillende schilderijen.
Een poppenkastvoorstelling over kunst.
De kinderen kunnen zelf een voorstelling over kunst verzorgen.
Een boek
Start het thema met het voorlezen van een boek over kunst.
Een speurtocht
Organiseer een speurtocht in of rondom de school.
Enkele variaties:
Houd een vossenjacht. Een aantal leerkrachten/volwassenen verkleden zich als kunstenaar en lopen in en om de school heen. De kinderen zoeken de personages op. Deze geeft ze vervolgens een letter of een deel van een plaatje. Nadat alle personages gevonden zijn, wordt de naam of het plaatje in elkaar gepuzzeld.
In de klas, school of rondom de school hangen overal afbeeldingen van beroemde kunstwerken. Uit ieder kunstwerk is echter een stukje verdwenen. De kinderen zoeken de bijbehorende stukjes.
De kinderen volgen een verfspoor. Onderweg moeten zij allerlei opdrachten uitvoeren. Aan het eind wacht een kunstenaar (een volwassene die verkleed is en klaar zit) met een mooi prentenboek over kunst om voor te lezen.
Een gast
Nodig eens een gast uit, die de kinderen meer kan vertellen over dit thema.
Laat de kinderen van tevoren leervragen bedenken.
Denk bij dit thema eens aan:
Een kunstenaar
Bedenk samen met de kinderen vragen, zoals:
Hoe word je een kunstenaar?
Wilde u altijd al kunstenaar worden?
Wat is er leuk aan?
Wat is er niet zo leuk aan?
Waar moet je goed in zijn ?
Wat doe je allemaal als kunstenaar?
Een uitstapje
Maak eens een uitstapje. De kinderen kunnen het thema dan al direct van dichtbij beleven en ervaren en er later verder over praten.
Denk bij dit thema eens aan:
Een museum. Kleuters ontwikkelen tijden het kijken naar de museumstukken een beter oog voor detail en een groter opmerkingsvermogen. Leg van tevoren uit dat bezoekers in een museum rustig lopen en praten en houd het bezoek in verband met de korte aandachtsspanne van een kleuter kort. Bespreek bij de kunstwerken wat de kinderen ervan vinden.
Een atelier
Kunst maken in de natuur
Je kunt het museum ook in de klas halen via Het Reizende Museum – Het leukste kunstproduct binnen school!
Een leergesprek
Bij het opstarten van een thema is het belangrijk dat de voorkennis wordt geactiveerd.
Deze kan bijvoorbeeld geactiveerd worden door een leergesprek.
Inventariseer wat de kinderen al weten en nog willen leren over kunst.
Daarna kan er een woordveld worden gemaakt of kunnen de weetjes op stroken worden genoteerd en opgehangen bij: wat weten we al?
Dit woordveld wordt gedurende het thema verder aangevuld . Als dit met een andere kleur gebeurt kunnen de kinderen hun eigen proces ook zien.
Stel vervolgens samen met de kinderen leervragen op. Ga in op wat ze zich afvragen.
Noteer deze vragen op (stroken op) de vragenwand: Wat willen we nog leren?
Vertel dat jullie gedurende het thema zoveel mogelijk van die vragen gaan proberen te beantwoorden. Laat de vragen zoveel mogelijk uit de kinderen komen en stimuleer ze met startvragen zoals:
Waarom...?
Hoe...?
Welke...?
Wanneer....?
Wat als...?
Waar...?
Hoe kun je...?
Als....dan....?
Bespreek hoe we de antwoorden op deze vragen zouden kunnen vinden?
Deel ze eventueel daar op in:
Wat kun je opzoeken in een boek of op internet?
Wat kun je navragen bij een ouder of deskundige?
Wat kun je zelf gaan onderzoeken?
Waar kun je iets voor ontwerpen?
Maak ook een opzoekhoek bij de vragenmuur. Zet daar bijv. boeken en tablets neer, waarop de kinderen bijv. video's kunnen kijken.
Naarmate de kinderen meer over het onderwerp leren, kunnen ze deze vragen vervangen door de feiten. Verplaats deze stroken dan naar: "Dit zijn we te weten gekomen".
Een praatplaat
Je kunt ook een leergesprek voeren aan de hand van een praatplaat over kunst.
Laat de kinderen vertellen wat zij daarop zien. Stel ook vragen, zoals: waar zie je...?
Wat doet... ? Hoeveel... zijn er? enz.
Als afsluiting kun je een leuk spelletje doen, zoals "Ik zie, ik zie wat jij niet ziet" of raadsels bedenken over dingen op de praatplaat.
Quiz
Organiseer een quiz over kunst. Wat weten ze al of nog van het onderwerp af?
Een andere leuke quiz kun je maken door foto’s van de kinderen te mixen a la Picasso. In teams kunnen de kinderen raden wie er op de foto staat.
Workshops
Organiseer diverse workshops met hulp van ouders om de kinderen kennis te laten maken met verschillende kunstenaars en technieken.
Laat de kinderen hierbij kennis maken met verschillende kunstenaars en/of technieken en laat ze kiezen welke workshop ze willen volgen.
Een tentoonstelling
Organiseer een tentoonstelling, waar de kinderen hun zelfgemaakte kunstwerken kunnen presenteren. Maak samen met de kinderen een planning:
Wat moet er van tevoren gebeuren?
Wat hebben we nodig? Er kunnen bijvoorbeeld uitnodigingen, affiches, naambordjes en wegwijzers worden gemaakt. Wat kunnen we allemaal laten zien en aan wie?
Er kunnen bijvoorbeeld foto's, knutselwerken, muurkranten, toneelstukjes, optredens en PowerPoint presentaties worden getoond.
Laat de kinderen meehelpen met het uitstallen van de werkstukken, het doorknippen van het lint en het rondleiden van de gasten. Oefen dit van tevoren in de kring.
Via de website Kunstweken kun je ook een digitale tentoonstelling houden met je groep.
Na het openen van de tentoonstelling toosten de kinderen met hun ouders.
Op zoek naar meer?
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën in een reactie op deze blog te delen!
.
.
Komentar