Het is in een kleutergroep voor het latere lezen en schrijven erg belangrijk om niet te vroeg met letters aan de slag te gaan en eerst het klankbewustzijn spelenderwijs te stimuleren. Kinderen die bewust zijn van klanken en interesse in letters gaan krijgen, kun je vervolgens activiteiten met letters aanbieden. In deze blog vind je suggesties voor kringactiviteiten om analyseren en synthetiseren met kleuters te oefenen.
Tip: Het analyseren met lettergrepen werkt voor kleuters vaak erg verwarrend.
Uit onderzoek blijkt bovendien dat het klappen van woorden in lettergrepen niet bijdraagt aan het leren lezen. Het analyseren en synthetiseren van klanken daarentegen juist wel!
Leg dan vooral het verschil nog eens uit tussen lettergrepen klappen en hakken en plakken. Je kunt het klappen van woorden in lettergrepen ook gewoon 'lettergrepen' noemen; dat maakt het wat duidelijker.
Klankbewustzijn:
Letters, woorden en zinnen/kring
Het verschil tussen een letter, woord en zin
Benodigdheden:
- Stroken met de zin "de kip tokt"
- Stroken met het woordje "kip"
- Stroken met de letters "k", "i" en "p"
Leg de stroken in de kring en geef de kinderen opdrachten als: pak de letter k, pak het woordje "kip", pak de zin "de kip tokt"
Een uitnodiging maken
Benodigdheden:
- Potloden, stiften of pennen
- Papier
- Envelop
- Klassenpop
De klassenpop is jarig en wil uitnodigingen versturen. Hoe doe je dat?
Wat moet er op een uitnodiging komen te staan? Schrijf op een groot vel papier op wat de kinderen benoemen. Bekijk daarna welke letters en woorden op elkaar lijken. Waar staat voor wie de uitnodiging is en waar staat van wie de uitnodiging is? Wanneer is het feestje, van hoe laat tot hoe laat en hoe oud wordt de jarige? Kopieer de uitnodiging en laat de kinderen deze versieren met tekeningen.
Klankbewustzijn: Samengestelde woorden/kring
Samengestelde woorden
Benodigdheden:
- Geen
Zeg tegen de kinderen: 'Het woord is zeil. Ik plak daar het woord boot achter.
Dan wordt het ...?' Laat de kinderen de woorden vastplakken.
Kunnen ze ook een ander woord aan 'zeil' vastplakken?
Of moeilijker: 'Ik zeg 2 woorden: (kerst-)man - (kerst-)ster. Welk woord kan er voor beide woorden geplakt worden om een nieuw, lang woord te maken?'
Klankbewustzijn:
Analyse (lettergrepen)/kring
InstrumenTAAL
Benodigdheden:
- Geef elk kind een instrument.
Noem een woord en laat de kinderen dit woord in klankgroepen spelen.
Voor elke klankgroep spelen ze een keer op hun instrument.
Varieer door de instrumentgroepen om de beurt te laten spelen, door kinderen alleen te laten spelen en door te spelen zonder het woord hardop te zeggen.
Klankbewustzijn: Synthese (lettergrepen)/kring
Hoeveel stukjes?
Benodigdheden:
- Woordkaarten
- Dopjes of cijferkaarten
Klap de woorden op de woordkaarten, in lettergrepen en laat de kinderen raden welk woord het is. Gebruik hier alleen de klankzuivere woorden voor. Laat de kaarten daarna bij het juiste aantal leggen. Dit kunnen bijvoorbeeld dopjes of cijferkaarten zijn (of houd het simpeler en laat ze sorteren op lange of korte woorden).
Draai het ook eens om en laat de kinderen de lettergrepen weer verbinden tot woorden of vraag om een kaart waarbij je bijv. twee keer moet klappen.
Welk woord klap ik?
Benodigdheden:
- Een touw
Leg het touw op de grond zodat er twee vakken ontstaan. Hak een woord in stukjes. Bijvoorbeeld: "Kleurenmonster". Spreek met de kinderen af, dat je een woord in stukjes gaat klappen. Als ze denken dat je "rood" hebt geklapt gaan ze in het ene vak staan (wijs dit aan), als ze denken dat je "Kleurenmonster" hebt geklapt dan gaan ze in het andere vak staan. Variatie: Noem twee woorden; een lang woord en een kort woord en klap er eentje in stukjes zonder het woord te zeggen. De kinderen moeten in het bijbehorende vak gaan staan. Bied ook eens twee woorden aan die even lang zijn (en laat de kinderen ontdekken dat beide vakken dus goed zijn).
In welk hok?
Benodigdheden:
- Plastic dieren of woordkaarten
- Blokken
- Cijferkaarten.
Bouw drie hokken in de kring. Een klein hok, een middelgroot hok en een groot hok.
Leg hier cijferkaartjes van 1, 2 en 3 bij. Laat een dier zien en vraag de kinderen de naam van dit dier in klankgroepen te klappen. Vraag de kinderen uit hoeveel klankgroepen dit woord bestaat en leg het dier in het juiste hok. Zet alle dieren op deze manier in het juiste hok.
Klankbewustzijn:
Synthese (klanken)/kring
Geheimtaal
Benodigdheden:
- Geen
Zeg een zin met één woord in stukjes. Doe dit zoemend, bijvoorbeeld: vvvvvviiiiisssssssss, De kinderen raden wat er gezegd wordt.
Een vervolg activiteit hierop kan zijn; alleen het losse woord herkennen.
Begin met mk-k-mk woorden. Later kun je dit uitbreiden naar mk-mk-k-mk-mk woorden.
Wie van de drie?
Benodigdheden:
- Woordkaarten
- Een knuffel
De knuffel heeft honger. Wat gaat hij opeten? Leg drie woordkaarten in de kring en zoem een van de woorden in klanken. Vraag de kinderen welke woordkaart daar bij hoort.
een van de kinderen krijgt de knuffel op schoot. Laat hem/haar de juiste kaart weghalen en leg een nieuwe woordkaard op de plek. Zeg nu het volgende woord in stukjes en geef de knuffel weer aan iemand anders. Ga door totdat de knuffel genoeg heeft gegeten.
Wat/wie is het?
Benodigdheden:
- Leg een aantal voorwerpen in de kring.
Zoem één van de woorden in losse klanken, de kinderen raden om welk voorwerp het gaat.
Variatie: Je kunt de voorwerpen ook door woordkaarten vervangen.
Voorleeshak en -plak
Benodigdheden:
- Een boek
Kies tijdens het voorlezen af en toe een woord uit dat je zoemt en laat een kind de klanken aan elkaar plakken. Het voordeel van deze activiteit is dat het kind wat extra houvast heeft aan de zinnen waarin de woorden staan.
Letterdoosje
Benodigdheden:
- Doosje
- De letters: V-I-S
- Letterlijn
- Papier en stift
In het letterdoosje komen de letters: v-i-s. Bespreek elke week een nieuwe letter.
De kinderen mogen dan allemaal dingen zoeken en meenemen die met die letter beginnen. Laat de handpop kijken of de goede dingen in de letterbak liggen. Vervolgens bedenk je er samen nog meer woorden bij en schrijf je deze deze op een papier.
Hang deze aan de letterlijn. Op volgorde van de letters van het alfabet.
Variatie: Pas het woord (en dus ook de letters) aan op je huidige thema.
In de ketel
Benodigdheden:
- Een ketel
Zet een ketel in de kring.
De heks maakt het avondeten klaar. Vertel zoemend wat er in haar ketel gaat, bijvoorbeeld: een bbbbbbbbboooooottttttt
De kinderen synthetiseren de klanken en vertellen wat de heks klaarmaakt.
Stap maar in!
Benodigdheden:
- Geen
Speel dat jij de machinist van de trein bent. De trein rijdt over het spoor.
Op het station mogen er passagiers instappen. Zoem de naam van het kind dat in mag stappen in losse klanken: bbbbbbaaaaaassssss. Dit kind neemt achter jou plaats.
Rijd verder en laat weer een kind instappen. Ga zo verder.
Op zoek naar meer?
Boekentip:
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties? Laat dan een reactie achter!
.
.
.
Comentários