Kinderen vinden het heel fijn om rollenspel te spelen. Hiermee verwerken ze alle gebeurtenissen en indrukken die ze meekrijgen. In deze blog geef ik je suggesties voor rijk rollenspel in je themahoek bij het thema kabouters en paddenstoelen.
Inrichten
Voor deze hoek zijn niet veel aanpassingen nodig.
Je kunt er je bestaande huishoek voor gebruiken. Het meest ideale is om er een aparte hoek van te maken, zodat de huishoek bij de themahoek op bezoek kan gaan.
Laat je hoek, om nog meer betrokkenheid te creëren, altijd zoveel mogelijk door de kinderen zelf inrichten. Bespreek met de kinderen hoe de hoek eruit moet komen te zien en inventariseer welke spullen daarvoor nodig zijn.
Maak op een flap drie kolommen. Schrijf/teken in kolom 1 de spullen die al aanwezig zijn in de huishoek, in kolom 2 de spullen, die de kinderen van huis mee mogen nemen en in kolom 3 de spullen die de kinderen zelf gaan maken.
Wellicht komen de kinderen er tijdens het spel achter dat zij nog materialen missen.
Als er voldoende spullen zijn richt je samen met de kinderen de hoek in.
Haal eerst alle overbodige spullen eruit en kleed de hoek verder aan met de materialen.
Je kunt er een groot wit laken voor hangen waar je een paddenstoel met deur op heb geschilderd. Een andere mogelijkheid is om de hoek van een parasol te maken.
Bekleed de parasol met een rood doek of rood crêpepapier en plak er witte stippen op.
Als je geen parasol hebt, kun je hiervoor ook een grote paraplu gebruiken en deze aan het plafond ophangen. Hang een legernet en herfstbladeren boven de hoek en maak een achtergrond waarop een bos afgebeeld staat, bijvoorbeeld van schilderingen op karton of een laken of van papier.
Zet boomstronken in de hoek waar de kinderen op kunnen zitten, of leg enkele dikke takken neer. Ook leuk: Maak een spoor van hele kleine voetjes of herfstbladeren richting de hoek.
Bedenk samen een naam voor het kabouterhuis. Welke ideeën hebben de kinderen?
Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden.
In mijn blog: De huishoek inrichten vind je meer tips voor het inrichten van een themahoek
Materialen:
Denk bij het inrichten van deze hoek aan de volgende materialen:
Afbeeldingen van kabouters en paddenstoelen
Baard
Bamboestokken, waaraan een kookpot kan hangen
Bedje
Bekers
Bestek
Bezem
Bladeren ook op de grond, zodat de kinderen ze kunnen opvegen)
Bloemen
Boeken over kabouters en paddenstoelen
Boom met een holletje voor een bos dier erin, bijvoorbeeld gemaakt van dozen.
Boomstronken/-stammen (deze kunnen als kabouterstoelen dienen)
Borden
Cijferkaarten
Cijferstempels
Dennenappels
Deurbel
Dienblad
Emmer
Etenswaren (plastic)
Fluitketel
Geluiden uit het bos
Gereedschapskist
Gieter
Grasmat
Groeimeter
Haard/kachel
Hamer
Handpoppen van kabouters en bosdieren
Hangmat
Hark
Hek
Hengel
Houtblokken (met vuur van papier en lampjes ertussen)
Houten cup cakes of taartjes
Houtschijven
Houtsnippers
Huisnummer
Kaboutermutsen
Kast
Ketel
Keuken
Keukenweegschaal
Kinderwagen
Kleurenkaarten
Klok
Knuffels; kabouters, bosdieren
Koffiepot
Koffiezetapparaat
Kompas
Kookboek
Kookboekstandaard
Kookwekker
Kop en schotels
Kruiwagen
Krukjes (met een rode hoes met witte stippen of beschilderd)
Kussens
Kussenslopen
Laarzen
Labels
Lakens
Lantaarn
Letterstempels
Lichtsnoer
Maatbekers
Mandjes
Marshmallows aan een stokje (of maak deze zelf)
Maskers (kabouters, bosdieren)
Meetlint
Mos
Muziek (liedjes over kabouters)
Net met bladeren
Nootjes
Notenkraker
Nijptang
Overall
Paddenstoelen
Paraplu
Parasol
Picknickkleed, mand en -tafel
Pictogram: Bosdieren
Pannen
Pantoffels
Planten
Pollepel
Pompoenen
Pootafdrukken van bosdieren
Poppenbed
Pyjama
Recepten met nootjes
Riem
Rollenkaarten
Schep
Schroevendraaier
Slaapmuts
Spelscript
Stoeltjes
Stoffer en blik
Strijkplank/-ijzer
Taart
Tafel
Tafelkleed
Takken
Telkaartjes
Theeglazen/theepot
Vaatdoekjes (klein geknipt)
Vergrootglas
Verkleedkleding: Kabouters, Sneeuwwitje, andere sprookjesfiguren en bosdieren.
Voorraadpotten
Wasknijpers
Waslijn
Web en spinnen
Weegkaartjes
Weegschaal
Werkbank
Woordkaarten
Zaag
Zaklamp
Zoekkaarten
Zorg voor materialen die zoveel mogelijk alle zintuigen prikkelen (dus materialen die de kinderen kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven).
Spel
De kinderen kunnen zich in deze hoek door middel van spel verdiepen in kabouters en paddenstoelen.
Op verkenning:
Om de kinderen tot spel te stimuleren ga je eerst op verkenning om een stevig fundament voor het spel te creëren.
Je kunt van tevoren bijvoorbeeld de volgende dingen bespreken:
Hoe zien kabouters eruit?
Wat heeft een kabouter aan?
Waar wonen ze?
Hoe ziet een paddenstoel eruit?
Wat doen kabouters? Kabouters zijn altijd hard aan het werk in het bos, en verzorgen de dieren die er wonen.
Welke spullen gebruiken kabouters?
Wat schrijven kabouters?
Wat tellen/berekenen kabouters?
Wat meten kabouters?
Wat wegen kabouters?
Hoe bewegen kabouters?
Gebruik de eigen belevingswereld, interesses en ervaringen van de kinderen, foto's, een uitstapje, boeken, vertelplaten, filmpjes, poppenspel of speel een stukje in de kring om de voorkennis over kabouters en paddenstoelen te vergroten.
Voorspelen:
Bespreek ook wat je in deze hoek allemaal zou kunnen spelen?
Probeer de kinderen uit te dagen met zoveel mogelijk suggesties te komen.
Manipulerend spel:
Bij het inrichten van je hoek is het belangrijk om in de gaten te houden of er spelmogelijkheden zijn voor alle spelniveaus. Kinderen zullen in hun spelontwikkeling eerst manipulerend spel laten zien en daarna pas rollenspel. Bij manipulerend spel staat het herhalend handelen centraal en gaat het minder om een bedoeling achter dat handelen. Deze fase hoort bij het spel. Een kind moet in deze fase eerst ontdekken wat je allemaal met een materiaal kunt doen. Wanneer een hoek nieuw is zal het spel, ongeacht de spelfase waarin een kind zich bevindt, ook vooral manipulatief zijn, omdat al die nieuwe voorwerpen moeten worden verkend. Zorg er dus voor, dat er voldoende materialen aanwezig zijn om manipulerend spel mee te spelen. Bij het manipulerend spel in deze themahoek kun je bijvoorbeeld denken aan een pan met een lepel. Een manipulerende handeling is roeren in de pan. Jonge kinderen, die nog veel hanterend spel spelen, spelen bovendien graag naast elkaar. Ze doen graag hetzelfde. Zorg daarom voor meerdere exemplaren van dezelfde spullen, zodat de kinderen elkaar kunnen imiteren.
In mijn blog: Soorten spel en hoeken lees je meer over deze spelvorm
Rollenspel:
Het manipulerende spel ontwikkelt zich gemiddeld tussen de leeftijd van 4,6-5 jaar langzaam tot meer eenvoudig symbolisch rol gebonden spel. De voorwerpen in de hoek krijgen dan een betekenis uit de werkelijkheid en de kinderen nemen daarbij een andere rol in dan hun eigen ik. Bij rollenspel gaat het dus niet over wat kinderen kunnen DOEN, maar wat zij kunnen SPELEN. Later, gemiddeld tussen 5-6 jaar, zal dit spel steeds verder worden uitgediept. De rol die de kinderen spelen bepaalt voor een groot deel welke handelingen ze uitvoeren. Rollen die in deze hoek gespeeld kunnen worden zijn bijvoorbeeld de rol van:
Kabouter
Sprookjesfiguur
Bosdieren (omdat de kinderen hier weinig taal bij gebruiken is het beter om deze rol te laten vertolken door een knuffel)
Om het rollenspel beter tot z'n recht te laten komen kun je bijvoorbeeld de volgende situaties voorspelen:
Op zoek gaan naar bosdieren en deze op hun zoekkaart afstrepen
De bosdieren verzorgen en eten geven.
Werken in de tuin
De was doen/ophangen
Allerlei kabouterhapjes afwegen en maken
Samen eten
Een wintervoorraad voor de dieren verzamelen
Sprookje vertellen
Enz...
Laat de kinderen vrij spelen in de hoek en kom af en toe langs om het spel richting te geven, door bijvoorbeeld mee te spelen.
In mijn blog: Rollenspel en fantasiespel vind je meer informatie over deze spelvorm
Verbinden
De themahoek biedt niet alleen stof voor rollenspel. Je kunt veel verbindingen leggen met andere hoeken en vakgebieden, zoals:
Hoekenspel:
Constructief spel:
Betrek de timmerhoek bij je themahoek en laat de kinderen hout zagen
Sensopathisch spel:
Zet de zandtafel eens in je themahoek. Doe er zand en bosdieren in. Laat de kinderen holletjes voor ze graven.
Rollenspel
Betrek het winkeltje bij je spel in de themahoek. Verkoop er allerlei kleine dingen.
Betrek de handpoppen en/of poppenkast bij het spel in de themahoek
Gebruik rollenkaarten en/of een spelscript om het rollenspel te stimuleren
Motoriek:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die motoriek uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Zelf allerlei attributen voor de themahoek knutselen
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de motoriek uitdagen:
Grote motoriek: Grote materialen, een kruiwagen, een gieter, een bezem, manden, een knapzak
Kleine motoriek: Kleine materialen, schrijfmaterialen, gereedschap, bouten en moeren, spijkers, schroeven, keukenattributen, een notenkraker, tuingereedschap, wasknijpers en waslijn, nootjes en Loose Parts (zoals pompons, glasstenen, veren, kralen, diamanten}
Geletterdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die geletterdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Het tekenen van een spelscript in 4-6 belangrijke scenes
Een naambord voor het kabouterhuis
Een kabouterboek
Een stappenplan
Recepten/een kookboek voor kabouters
Etiketten voor op de voorraadpotjes
Richtingaanwijzers voor in het bos
Een informatiebord voor in het bos
Een welkombord
Kernwoorden stempelen en deze op de materialen in de themahoek plakken
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Geletterdheid: boeken, pictogrammen, een naambord, een stappenplan, een spelscript, een welkombord, briefpapier, kaarten/enveloppen (klein formaat), een brievenbus, letterstempels, schrijfmaterialen, papier, woordkaarten, etiketten en een recept.
Visueel waarnemen: Kleurenkaarten, vormenkaarten
Gecijferdheid:
De kinderen kunnen zelf allerlei dingen voor de themahoek maken, die gecijferdheid uitdagen, denk bijvoorbeeld aan:
Een plattegrond van het bos
Een klok
Recepten
Een stappenplan
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de geletterdheid uitdagen:
Getalbeelden: gezelschapsspelletjes met dobbelstenen, stippen op paddenstoelen
Tellen: telkaarten, teldopjes (de nootjes) en nootjes
Cijfers: een recept, cijferkaarten, cijferstempels, een huisnummer
Wegen: een weegschaal, weegkaartjes en een keukenweegschaal
Meten: een leesbril, een groeimeter, een duimstok, een rolmaat, een meetlint, een liniaal en een vergrootglas.
Inhoud: een koffiekan, koffiekopjes, een theepot, theeglazen, glazen, een picknickkoffer, een knapzak, een afwasteil, een emmer, een mandje en een kruiwagen.
Tijd: een stappenplan, een klok, een speelklok en een kookwekker
Ruimtelijk inzicht: richtingaanwijzers, een plattegrond, een kompas en een verrekijker,
Sorteren: voorraadpotten/mandjes met etiketten, sorteerbakjes
Wereldoriëntatie:
Door de volgende materialen toe te voegen kun je de wereldoriëntatie uitdagen: informatieve boeken (over kabouters, paddenstoelen en het bos), insectenpotjes en insecten, natuurlijke materialen, een plattegrond en een vergrootglas
Digitale geletterdheid:
Zie voor suggesties mijn blog: Digitale geletterdheid in de huishoek
Inspiratie:
Hier vind je enkele voorbeelden van een kabouterhuis.
In mijn blog: Beredeneerd spelen lees je hoe je doelen aan spel verbindt
Spelbegeleiding
Kinderen laten vanuit manipulerend imitatiespel dus steeds meer symbolisch rollenspel zien.
Bij het ene kind gaat dit wat sneller dan bij het andere kind. Dat is ook afhankelijk van het verloop van de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling.
In mijn blog: De ontwikkeling van rollenspel lees je hier meer over.
Wanneer kinderen moeite hebben om uit de fase van het experimenteren en imiteren tot rol gebonden spel te komen, bijvoorbeeld omdat zij zelfsturing missen, kan het nodig zijn om mee te spelen. Hierover lees je meer in mijn blog: Spelbegeleiding
Om kinderen, die in de manipulerende en imiterende spelfase blijven hangen, te helpen om tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels kun je ook een spelscript aanreiken. Een spelscript begint meestal in de kring. Je verkent eerst het thema met de kinderen. Laat leerlingen zoveel mogelijk actief meedenken over het script, de materialen en inrichting. Vanuit hier ontstaan vaak al spelideeën. Een spelscript kan ook tijdens het spel zelf ontstaan. Ga hiervoor met een klein groepje naar de huishoek.
Kinderen die het rollenspel al kunnen verdiepen kun je als verrijkende opdracht, voorafgaande aan het spel, ook zelf een spelscript laten tekenen.
In mijn blog: Spelscripts lees je er meer over.
Suggesties voor spelscripts:
Introduceer in de kring een avontuur of een actie. Speel dit avontuur daarna met de kinderen na.
Hang afbeeldingen uit een boek op, zodat de kinderen het verhaal kunnen naspelen.
Teken een spelscenario.
Help de kinderen door middel van wie-waar-wat kaarten om ze structuur in het spel te bieden en zo tot spelscenario’s te komen met duidelijke rollen en regels. Zo weten de kinderen beter welke rollen ze zouden kunnen spelen en hebben zij een geheugensteuntje om in hun rol te blijven. Spreek af wie ze gaan zijn en verken samen de inhoud en mogelijkheden bij deze rol. Bijv. Wat doet een kabouter? Welke spullen gebruikt een kabouter? Spreek ook met de kinderen af waar het verhaal zich gaat afspelen en wat er gaat gebeuren. Waar begint het verhaal mee en hoe gaat het verhaal eindigen? De rollenkaarten kun je plastificeren en aan een ketting in de huishoek hangen of op een kroon plakken.
Maak per categorie een doos met materialen (bijvoorbeeld eentje voor koken en bakken, eentje voor in de tuin werken enz.). Maak deze categorie met een pictogram op de doos zichtbaar. Introduceer steeds een doos. Laat de spullen zien en bespreek het bijbehorende manipulatieve spel. Doe dat voor. Bespreek ook welke rollen daarbij nodig zijn. Na een aantal dagen kun je een andere doos introduceren. Op die manier bouw je het spel op van klein naar groot. Uiteindelijk kunnen alle dozen een plekje krijgen in de hoek en kun je de kinderen voorafgaande aan het spel bewust voor een doos laten kiezen. Op die manier stimuleer je autonomie/eigen inbreng en vooraf een plan bedenken
Afsluiting
Na afloop van de speelwerktijd wordt steeds besproken wat er in de themahoek is gespeeld. De kinderen kunnen ook een stukje voorspelen voor de rest van de groep.
Op zoek naar meer?
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
.
.
Comments