De intelligentie van een kind (of een volwassene) wordt bepaald door middel van een IQ test, ook wel een intelligentieonderzoek genoemd. De intelligentie van kinderen kan al op jonge leeftijd getest worden. Er zijn tests beschikbaar die al te gebruiken zijn voor kinderen vanaf 2,5 jaar, zoals de WPPSI-V-NL. Maar is het ook verstandig een kind al op jonge leeftijd een IQ-test te laten maken? Of kun je de intelligentie beter vaststellen als kinderen al wat ouder zijn? In deze blog vertel ik je er meer over.
Intelligentie
Intelligentie bestaat uit een enorme schakering van onderdelen en ontwikkelt zich niet in een rechte lijn van alle onderdelen van de intelligentie tegelijk, maar rijpt gedurende zo’n dertig jaar. De leeftijd, sekse, cultuur, opvoeding en economische situatie zijn allemaal factoren die grote invloed uitoefenen op de rijping van intelligentie.
De slaap is bijvoorbeeld uiterst belangrijk voor ontwikkeling, zelfs voor de letterlijke groei. Kinderen die moeite hebben met rijpen, hebben dan ook veel slaapproblemen.
In feite ontwikkelen de jonge hersenen heel gemakkelijk. Zolang het kind exploratief bezig kan zijn en niet teveel in richtingen geduwd wordt, zal het zich optimaal ontwikkelen.
De eerste vijftien jaar, vooral de eerste zeven, gaat de rijping ook sneller dan de tweede vijftien jaar. Bij kinderen met rijpingsproblemen is de intelligentie slecht te meten, want er moeten bij hen nog onderdelen uitrijpen. Ook bij kinderen met autisme is dit erg lastig, omdat zij een atypische rijping laten zien. Bij hen is de eerste focus gericht op denken en dan pas de focus op sociaal, terwijl we het omgekeerde gewend zijn, namelijk eerst sociaal en dan denken. Bijna een eeuw lang heeft men alleen maar naar de sociale kant gekeken, waardoor kinderen met autisme laag uit tests en observaties kwamen.
Het ontstaan van IQ testen
De basis van de huidige IQ-test is ontwikkeld door Alfred Binet.
Meer dan een eeuw geleden onderzocht hij wat intelligentie is.
Niet eenvoudig bleek het, en intelligentie bleek ook niet te vangen te zijn in een simpel onderwerp, een simpele meting.
Intelligentie bleek veelzijdig en sterk afhankelijk van omgevingsfactoren.
Binet gaf onderwijs op Parijse scholen en dat was geen eenvoudige taak.
Hij wilde dan ook onderzoeken of het mogelijk was de zwakke plekken van leerlingen te ontdekken, zodat men wist waar de ondersteuning op gericht moest zijn.
Het was einde negentiende eeuw en het begin van de psychologie, en tevens het ontstaan van onderwijs voor iedereen. Leerkrachten waren nog erg op zichzelf aangewezen om te ontdekken wat de leercapaciteit van kinderen was. Binet benadrukte daarbij dat dat de zwakke plekken nu zichtbaar waren, maar waarschuwde ook dat de score op die test niets zei over de oorzaak ervan. Het was bijvoorbeeld mogelijk dat de zwakke kanten veroorzaakt waren door opvoedingsproblemen, slecht onderwijs of de aanleg van het kind.
Hij benadrukte dat het aan de leerkrachten en psychologen was om de oorzaak te onderzoeken van de score op de test en zo beter te weten hoe aan te sluiten bij het kind. Toch is deze test de basis van de moderne IQ-tests die pretenderen intelligentie te meten.
De test van Binet werd meegenomen naar Amerika en omgedoopt tot intelligentietest in plaats van het meten van zwakke plekken.
IQ meten
IQ staat voor intelligentiequotiënt. Het IQ is de maat/eenheid waarmee uitgedrukt wordt hoe intelligent een kind is, en wordt door middel van een getal weergegeven.
Het gemiddelde IQ van een kind is 100. Een kind dat dus bij een intelligentietest een IQ scoort hoger dan 100, is intelligenter dan een 'gemiddeld' kind. Een lagere IQ score op de test betekent dan een kind minder intelligent is dan een gemiddeld kind.
Intelligentie lijkt te voorspellen of het kind een goede opleiding zal kunnen volgen en maatschappelijk succes zal hebben.
Bij intelligentietesten wordt altijd een verbaal en een performaal IC-cijfer weergegeven, waaruit dan weer een totaal IQ kan worden berekend. Dit is geen gemiddelde, maar een statistische berekening. Wanneer het verbale en performale IQ-cijfer vrij dicht bij elkaar liggen, dan spreek je van een harmonisch profiel. Wanneer beide cijfers verder uit elkaar liggen, dan spreek je van een disharmonisch profiel. Sommige kinderen scoren verbaal hoger dan performaal. Zij zijn als het ware snelle computers met een trage printer. Hun linkerhersenhelft is sterker ontwikkeld en ze zijn meer bezig met het logische van taal de taal en alles wat abstract is. Kinderen die performaal hoger scoren, dan verbaal zijn 'beelddenkers'. Zij kunnen alles beter inzichtelijk bekijken, dan dat ze het verhaal kunnen benoemen. Hun rechterhersenhelft is verder ontwikkeld en ze zijn meer bezig met tekeningen en beelden.
Onderzoeken laten inmiddels al meer dan een eeuw zien dat de IQ-test geen maat kan zijn om de intelligentie aan te geven van een individu en dus geen betrouwbaar meetinstrument is. Ook in de vijfde versie van de DSM van 2013 wordt duidelijk gesteld dat de IQ-test niet betrouwbaar is en zij geven in het nieuwste versie dan ook voor het eerst geen IQ-scores aan voor verstandelijke beperking. Hierbij gaat het niet alleen om de test zelf, maar ook om de wijze waarop de test wordt afgenomen. Binet waarschuwde er destijds zelf al voor om het kind in een prettige situatie, zonder stress, de test te laten doen, omdat deze anders een vertekend beeld zou geven.
Een van uitkomsten van de onderzoeken in de loop der tijd was overigens dat meisjes er intelligenter uitkwamen. Dit werd als ongewenst beschouwd en de test werd aangepast zodat jongens er meer gelijk aan de meisjes uitkwamen. Maar gezien de IQ-test geen intelligentie meet, maar zwakke plekken is het logisch dat jongens er minder gunstig uitkomen, want zij zijn degenen die veel leerproblematiek vertonen, meer zwakke plekken hebben, zoals dyslexie, dyscalculie, dysgrafie, ADD en ADHD.
Leerproblemen ontstaan bij jongens gemakkelijker door de tragere rijping van het centrale zenuwstelsel, dat wil zeggen hersenen en zenuwbanen.
Verschillende IQ testen
Er zijn verschillende IQ testen om de cognitieve capaciteiten van kinderen te bepalen.
Welke IQ test het meest geschikt is, is onder meer afhankelijk van de leeftijd van het kind en het doel of de reden van het onderzoek. De 7 meest gebruikte IQ testen zijn:
De WAIS-IV IQ test voor adolescenten (vanaf 16 jaar)
De WISC-V IQ test voor kinderen van 6 tot 17 jaar
De WPPSI-IV IQ test voor kinderen van 2,5 tot 7 jaar
De SON-R non-verbale intelligentietest
Het NIO schoolkeuze onderzoek
De IST Intelligentie Structuur Test
In verreweg de meeste gevallen wordt een 'standaard' intelligentieonderzoek afgenomen, maar soms is het niet nodig om een uitgebreid onderzoeksverslag op te maken en kan volstaan worden met een beknopt verslag. Soms maakt de IQ testonderdeel uit van een uitgebreid psychologisch onderzoek.
De beste leeftijd
De intelligentie van kinderen kan al op jonge leeftijd getest worden. Er zijn tests beschikbaar die al te gebruiken zijn voor kinderen vanaf 2,5 jaar. Maar is het ook verstandig een kind al op jonge leeftijd een IQ-test te laten maken? Of kun je de intelligentie beter vaststellen als kinderen al wat ouder zijn?
Het afnemen van een IQ-test kan voor vroegtijdige onderkenning en een passend aanbod zorgen. Zeker wanneer er belangrijke beslissingen moeten worden genomen, bijvoorbeeld over het onderwijsaanbod of de juiste hulpverlening voor een kind, kan een IQ-test op jonge leeftijd zinvol zijn. Belangrijk is in dat geval dat een IQ-test onderdeel is van een breder onderzoek naar de kenmerken van het kind en wat het nodig heeft. Vaak wordt dan geadviseerd een kind opnieuw te testen als het ouder is, bijvoorbeeld tien of elf jaar.
Zo kun je de ontwikkeling van een kind goed volgen en kunnen de gegevens van de tweede test worden meegenomen bij de keuze voor voortgezet onderwijs.
Tegelijkertijd is het goed om je te realiseren dat resultaten op een intelligentietest bij jonge kinderen geen goede voorspellende waarde hebben en minder betrouwbaar zijn dan bij oudere kinderen. Jonge kinderen ontwikkelen zich in sprongen en dit is van invloed op de testscore. Ook de invloed van de omgeving is groot bij jonge kinderen. Bovendien zie je bij jonge kinderen nog vaak dat hun gedrag sterk kan wisselen van dag tot dag.
De scores op een intelligentietest geven bij jonge kinderen dan ook vooral een indicatie van hun niveau van cognitief functioneren en ze hebben een betrekkelijke en tijdelijke waarde.
De voorspellende waarde van resultaten van een intelligentietest neemt aanzienlijk toe tussen het derde en zevende levensjaar. Vanaf acht jaar blijft zij redelijk stabiel.
Daarom wordt vaak geadviseerd om als het niet nodig is op jonge leeftijd te testen en liever te wachten tot een kind een jaar of zeven/acht is.
Voor de ontwikkeling van kinderen is het belangrijk te zien op welke manier ze leren en op welke manier ze problemen oplossen, zodat we beter kunnen aansluiten.
Leren ze door herhaling, door een principe dat hun is uitgelegd elders toe te passen of proberen het principe uit te denken. Een leerkracht bij jonge kinderen moet de kracht halen uit observeren en een stapje verder aanbieden op alle gebied.
Beschrijf om die reden bij jonge kinderen liever wat binnen het kind zelf de zwakke, gemiddelde en sterke plekken zijn. Benoem wát je ziet dat het kind ontwikkelt en niet hoe het is in vergelijking met anderen. Durf het kind als geheel te beschrijven en breng het niet terug tot een vergelijking met anderen. Bedenk dat wat je ziet slechts een klein deel is van wat het kind ontwikkelt. Vergelijken is voor later, niet voor het jonge kind.
Eerst eens weten wie het kind is!
De beste leeftijd om een kind te testen zal dus van kind tot kind en van situatie tot situatie beoordeeld moeten worden.
Vergoeding van het IQ onderzoek
Een IQ onderzoek wordt in principe door geen enkele gemeente vergoed.
Er zijn wel uitzonderingssituaties waarin gemeenten toch (een deel van) de kosten vergoeden, bijvoorbeeld als een IQ onderzoek onderdeel uitmaakt van een uitgebreid psychologisch onderzoek. In deze gevallen kunnen ouders contact opnemen met de gemeente om te informeren naar de mogelijkheden.
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties? Laat dan een reactie achter!
..
.
Comments