Een veelgehoorde opmerking bij het inzetten van tablets bij kleuters is dat zij toch ook vooral handelend bezig moeten zijn. Dat is zeker zo! Toch kan een tablet wel degelijk een educatieve bijdrage leveren aan deze handelende activiteiten bij jonge kinderen.
In deze blog vertel ik je hoe je een tablet een plekje kunt geven binnen jouw kleutergroep.
Aan de slag met tablets
De invloed van de digitale wereld heeft veel invloed op de beweging van kinderen.
Uit onderzoeken is naar voren gekomen dat kinderen bewegingstijd hebben ingeruild voor digitale tijd, waarbij ze motorisch meestal passief zijn. Voor een spelletje op je tablet heb je immers alleen je wijsvinger nodig om het beeldscherm te activeren.
In de digitale tijd van een kind activeert het zijn systeem niet. Zelfs zijn ogen staan stil, want in de virtuele wereld is geen enkele diepte. Anders gezegd: de activiteit legt geen nieuwe hersenbanen aan. Wanneer je jezelf dit realiseert, snap je het belang van een beleid voeren in het matig gebruik maken van digitale middelen. Een jong kind kan daarin echt nog niet zelf zijn grenzen bewaken. Er is niets mis mee om kinderen op jonge leeftijd af en toe te laten werken met een tablet of ze af en toe te laten typen op een toetsenbord, zolang dit maar niet te lang is en het kind vooral ook blijft schrijven. Door te bewegen en te schrijven leggen kinderen wel nieuwe hersenbanen aan en onthouden ze het beter.
Wanneer je in jouw groep met een tablet aan de slag gaat, dan is het dus goed dat je kritisch kijkt naar de toegevoegde waarde daarvan. Maak voor de aanschaf van de tablets al een plan welke apps en materialen je wilt gebruiken. Spendeer je budget niet alleen aan de aanschaf van zoveel mogelijk apparaten, maar maak ook geld vrij voor goede apps.
Als je gaat zoeken naar apps, dan zie je vaak termen als ‘educatief’ en ‘leerzaam’.
Deze termen zijn echter geen vanzelfsprekendheid voor een goede kwaliteit.
Daarnaast kun je allerlei materialen aanschaffen, zoals een hoesje, een screenprotector, speciale pennen of stempels.
Osmo heeft een educatief systeem bedacht dat niet alleen de creativiteit, maar ook de sociale interactie stimuleert. Het educatieve spelen gebeurt op een speelveld voor de iPad of iPhone. Plaats de iPad of iPhone in de Osmo houder en klik de Osmo spiegel over de camera. Download daarna de gratis apps die bij de spelversie horen en je kunt aan de gang. Osmo gebruikt Reflective Artificial Intelligence principe waardoor de Osmo app een directe feedback op het scherm van iPad of iPhone geeft wanneer je echte objecten voor het scherm op tafel legt.
Apps
Op elke tablet zitten standaard al een aantal standaard apps, zoals de camera app en de notitie app, die volop mogelijkheden bieden om in de kleuterklas te gebruiken.
Met de camera app kunnen kleuters bijvoorbeeld foto's maken tijdens een wandeling, speurtocht of van een werkje dat ze hebben gemaakt. Deze foto's kun je later, wanneer je een tablet aan het digitale schoolbord koppelt, dan weer in de kring bekijken.
Voorbeelden van activiteiten met apps vind je in mijn blog: Activiteiten met de tablet*
Daarnaast bestaan er ontzettend veel leerzame apps voor kleuters.
Voor sommige apps moet je betalen, maar veel zijn er ook gratis (vaak wel met reclame).
Het gebruik van deze apps geeft je de mogelijkheid om jouw kleuters eens op een andere manier te laten oefenen. Apps maken het mogelijk om:
Kleuters iets te laten oefenen en ze gelijk ook feedback hierop geven.
Om de wereld van buiten de klas te laten zien!
Een app lijkt ontzettend slim, maar het gaat er uiteindelijk om dat de app aansluit bij de ontwikkeling van kleuters en wat je met de app doet.
Kies per thema een aantal apps die echt bij dat thema passen.
Jonge kinderen leren door te spelen en te handelen.
Gebruik daarom vooral ook apps waarbij je concrete materialen, zoals bouwkaarten, bouw-/constructiemateriaal, spellen, cijfers, letters, vormen of rekenmaterialen gebruikt.
De tablet kan bijvoorbeeld ook veranderen in een streepjescode scanner en op die manier ingezet worden bij het spel in het winkeltje. Spreek duidelijk af wat de kinderen met de tablet mogen doen. Maak het icoontje van de app die ze mogen gebruiken bijvoorbeeld visueel. Zet de tablet liever ook niet op het keuzebord. Dat maakt meteen duidelijk dat kinderen niet zelf gaan bepalen wat ze ermee gaan doen.
Zet kleuters liever ook niet om de beurt allemaal een keertje achter een tablet met een leerzame app erop, waarbij ze alleen maar antwoorden moeten aanklikken. Vaak zie je dan dat kinderen vooral bezig zijn met klikken, swipen en steeds weer iets nieuws opzoeken.
Zorg er wel voor dat je de apps kent voordat je er de kinderen mee laat werken.
Voordat je een app op de tablet zet is het belangrijk dat je zelf weet hoe deze app in elkaar zit. Enkele belangrijke aandachtspunten hierbij zijn:
Wat is de inhoud van de app?
Is er een taalkeuze?
Wat is het educatieve doel van de app?
Is de app gratis/ betaald?
Zit er reclame in de app? En als er reclame in de app zit, wat voor reclame is dit? Is deze storend voor het leerproces?
Met kleuters is het overigens best mogelijk om gesprekjes te voeren over mediagebruik en hierover afspraken te maken. Eén van de afspraken zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat als ze iets naars tegenkomen, ze dit niet zullen wegklikken, maar dat ze dit aan jou laten zien.
Goede apps om in te zetten in de onderbouw vind je onder andere op:
Met de app Tiny Tap kun je zelf leerinhoud op maat maken, die je daarna op je Digibord, Chromebook of IPad kunt spelen! Denk bijvoorbeeld aan een eigen gemaakt spel om de woorden van de woordenschat-les mee te oefenen.
Ook kun je zoeken in materialen die andere leerkrachten gemaakt hebben.
Het introduceren van een app
Je kunt een nieuwe app op diverse manieren introduceren.
In een kleine kring:
Hierbij is de leerkracht sturend in het proces van ontdekken.
De kinderen weten na een kleine kring precies hoe ze de app moeten gebruiken.
In de grote kring:
Je zou de tablet in dit geval met een kabel of draadloos aan het digibord kunnen verbinden, zodat je de hele klas tegelijk de werking van de app zien.
De bediening van de app loopt dan nog steeds via de tablet en niet via het digibord.
Individueel:
Wanneer je een nieuwe app introduceert, vraag dan naar de ervaringen van de kleuters.
Zo'n gesprek geeft je inzicht in de belevingswereld van de kleuters en de manier waarop de kleuters met media omgaan.
Werkvormen met een tablet
Je kunt bij kleuters de tablet tijdens de speel-/werklessen of een circuit inzetten.
Aan een tafel of in een hoek.
Alleen of in tweetallen: Samenwerken stimuleert om samen tot oplossingen te komen en een gesprekje te voeren.
Met een zelf gekozen of een door de leerkracht gekozen app: Het is wel belangrijk dat je als leerkracht wel regelmatig een ronde door de klas doet zodat je ziet wat de kinderen doen en hoe ze het doen.
Werken met QR codes
QR codes zijn eigenlijk een soort streepjescodes. Deze streepjescodes worden door een QR code reader gelezen. Hier bestaan allerlei appjes voor, zoals I-nigma.
De werking is niet heel ingewikkeld.
De QR codes kun je bijvoorbeeld tijdens de speel/werktijd inzetten.
Je kunt de QR codes aan een tafel, maar ook goed in een hoek gebruiken.
Het is in beide situaties wel een voorwaarde dat er een tablet aanwezig is.
En dat de kinderen weten hoe ze een QR code moeten scannen.
Op Internet vind je allerlei QR opdrachtkaarten. Je kunt daarmee een map voor in je groep maken. Om de kaarten bij elkaar te houden kun je ook een gaatje in de hoek van de kaarten maken en er een sleutelring doorheen doen. Je kunt de kaarten op die manier per leergebied bij elkaar gehouden. Doe wel maar 5 kaarten bij elkaar in een ring of map, dan blijft het voor kinderen ook nog een beetje overzichtelijk. Je kunt ook zelf QR-codes maken. Je hebt er alleen een QR Codemaker voor nodig en een link naar een website of een app. Je kunt ook een plaatje aan deze code toevoegen zodat kinderen weten wat ze te zien krijgen als ze de code inscannen. Op de website van Meester Sander lees je er meer over.
QR codes zijn niet alleen handig in de klas, maar ook in de communicatie met ouders.
Door zelf QR codes te maken, bijvoorbeeld via deze website, verwijs je ouders eenvoudig en snel mee naar een gewenste pagina (zonder de hele URL te moeten delen).
Je kunt een QR code in de communicatie naar ouders bijvoorbeeld inzetten om ze te verwijzen naar een aanmeldformulier, PowerPointpresentatie, een website of een precieze locatie in Google Maps.
Zo maak je zelf een QR-code:
Je maakt eerst met tablet een filmpje met een app om filmpjes te maken.
Is het filmpje naar je zin, upload het dan via je tablet. In beide apps kun je het icoon voor uploaden simpel aanklikken. Het opslaan van de filmpjes kan ook op je eigen YouTube kanaal of via Dropbox.
Na het uploaden van het filmpje ga je naar een QR-code generator en vul je de URL van het YouTube filmpje. Deze is bovenin te zien in de adresbalk. De URL van een filmpje die je hebt opgeslagen via Dropbox vind je door bij het betreffende filmpje op share te drukken. Plak die URL in de QR-code generator. Wil je graag de kleuren in je QR-code aanpassen of je eigen logo toevoegen? Ga dan naar de gratis site van Websiteplanet en pas je QR-code helemaal aan naar jouw wensen. Sla vervolgens de QRcode op en print hem uit. Maak hem bijvoorbeeld vast aan een creatieve opdracht.
Nu kunnen de kinderen aan de slag met de QR-reader. Heb je een IOS versie op een iPad van 12 of hoger, dan scant de normale camerafunctie automatisch de QR-code in of kun je ook via het bedieningspaneel de ingebouwde QR-scanner gebruiken, anders kun je hiervoor een QR-scanner app op je IPad zetten(bijvoorbeeld I-Nigma).
Wanneer de kinderen een QR-code gaan lezen verschijnt er eerst een kader, waarin ze de QR-code moeten vangen. Wanneer de code is herkend verschijnt er een grijze balk in het scherm, waarop de kinderen kunnen klikken om naar het filmpje te gaan.
Schermtijd
Het advies is om kleuters 10-15 minuten schermtijd per keer te geven en maximaal 1 uur per dag. Wanneer kinderen te lang achter een beeldscherm zitten, dan kan dit nadelig zijn voor de ogen. Geadviseerd wordt om de ogen na een kwartier schermtijd minstens 15 seconden rust te geven, bijvoorbeeld door het kind even in de verte te laten kijken. Ook buiten kunnen kinderen lekker ver om zich heen kijken en dat is heel goed voor kinderogen.
Er is ook al langer bekend dat er een verband is tussen veelvuldig mediagebruik van kinderen en problemen met aandacht en concentratie. Kleuters die meer dan twee uur per dag op een scherm kijken, hebben grotere aandachtsproblemen dan kleuters die minder digitale media gebruiken. De vraag bleef tot nu toe alleen: wat is de oorzaak en wat is het gevolg?
Komt de slechte concentratie door het vele mediagebruik? Of gebruiken kinderen met een slechte concentratie meer digitale media? Recent onderzoek geeft hier duidelijkheid.
Meer schermtijd in de kleuterleeftijd leidt daadwerkelijk tot slechtere scores op de algemene ontwikkeling enkele jaren later. Wanneer kleuters niet alleen naar een scherm kijken, maar er ook interactief mee bezig zijn, geldt dit effect echter niet. Het werkgeheugen van kinderen wordt door een interactieve app, video of activiteit zelfs positief beïnvloed.
De schermtijd is dus alleen schadelijk als er sprake is van geen enkele interactie.
Beheer
Zorg altijd voor goede beschermhoezen en screenprotectors voor je tablet.
Wanneer je op school meerdere tablets hebt in de klas en je wilt overal apps op zetten kun je dat natuurlijk handmatig doen door de app op elke tablet aan te tikken.
Dit werkt misschien voor twee tablets maar als je er veel meer hebt. Dan is het handiger om apps te beheren via een systeem, zoals JamF of ZuluDesk.
Het beheren van de tablet gaat met ZuluDesk gewoon via de computer. Je hebt als beheerder een dashboard. Vanuit dit dashboard kun je verschillende dingen regelen:
Verdelen van tablets in groepen: Elke kleutergroep zijn/haar eigen tablet met eigen apps.
Aanschaffen van apps voor de tablets: Het aanschaffen van apps gaat via een aparte Appstore, namelijk de de VVP Store. Deze apps kun je bovendien aanschaffen terwijl je niet bij de tablets in de buurt ben.
Uitdelen van apps aan specifieke tablets en groepen: Je kunt bijvoorbeeld een app op de tablets van groep 1/2a zetten en niet op die van groep 1/2b. Je kunt ook zo weer een app van de tablet afhalen wanneer dit nodig is.
Documenten, web clips en links naar tablets sturen: Een web clip is een link waarvan het lijkt of deze een app is omdat deze als een icoontje op het scherm van de tabletstaat.
Je kunt leerkrachten aan groepen/tablets koppelen zodat ze tablets kunnen monitoren.
Wanneer je als leerkracht gebruik maakt van de app of website van ZuluDesk kun je verschillende zaken regelen:
Maken van lessen met specifieke apps en websites.
Beperken van keuzes van apps, dit noemen we het instellen van een AppLock.
Kleuters kunnen dan maar uit een paar apps kiezen gedurende een bepaalde tijd.
Het sturen van berichten naar tablets/kleuters.
Op zoek naar meer?
Boekentip:
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
Bronnen
Comments