In veel kleutergroepen is de timmerhoek geen permanente speelplek (meer).
Erg jammer, want timmeren is een fijne activiteit waarbij kinderen op een andere manier werken aan hun motoriek. Er is kracht, aandacht en voorzichtigheid voor nodig.
Het vraagt om verbinding tussen hoofd en handen. In de timmerhoek kunnen kinderen zeer waardevolle praktijkervaringen opdoen, die een belangrijke bijdrage leveren aan de totale ontwikkeling van het kind.
In deze blog vertel ik je meer over de verschillende spelfasen in de timmerhoek.
Spelfasen in de timmerhoek
In een timmerhoek zie je zowel constructiespel, als rollenspel (“Ik ben de timmerman”) .
Het leren timmeren verloopt voor alle kinderen in dezelfde verschillende ontwikkelingsfasen. Wanneer je weet hoe die ontwikkelingsfasen verlopen kun je ook beter inspelen op het aanbod in jouw timmerhoek.
In grote lijnen zou je kunnen zeggen dat de ontwikkeling van timmeren start met een manipulatieve fase. Vervolgens is er sprake van constructiespel en tot slot volgt een doelgerichte activiteit. Deze stadia zijn geen afbakeningen maar een doorgroeiende lijn.
Dat betekent dat een kind dat bijvoorbeeld in het stadium van construeren zit nog steeds kenmerken van manipuleren of al kenmerken van doelgerichte activiteiten kan laten zien.
Elk kind doorloopt dezelfde stappen. De volgorde is voor iedereen hetzelfde.
Het tempo waarop deze stappen worden doorlopen is echter voor iedereen verschillend.
De hoeveelheid tijd die een kind aan het timmeren is en zijn toenemende ervaringen met timmeren hebben een positief effect op de complexiteit van de timmerwerken.
Dwing kinderen overigens niet om voor de timmerhoek te kiezen, maar probeer eerder hun interesse in houtbewerking te wekken.
Begin met eenvoudige projecten om kinderen te helpen zelfvertrouwen op te bouwen.
Kleuters zullen in de timmerhoek dus eerst door een fase van manipulerend spel gaan.
Veel kleuters hebben namelijk nog nooit getimmerd, Zij zijn ook nog helemaal niet bezig met wat ze nu gaan maken. Ze timmeren om het timmeren en het ervaren, niet om iets te maken. Zij willen alleen maar eindeloos zagen of spijkers in hout timmeren.
Laat kleuters aanvankelijk dus vooral ervaringen opdoen en vrij timmeren.
Ze zullen tijdens het manipulerende spel de materialen exploreren en dingen uitproberen. Zo ontdekken en oefenen ze bepaalde technieken. De meest eenvoudige manier om kinderen kennis te laten maken en ervaringen op te laten doen met timmeren, is het gebruiken van setjes zoals Hamertje tik. Je kunt het timmeren ook veilig laten oefenen door kinderen met een plastic hamer lucifers in een blok oase te laten timmeren.
Voor kinderen die het timmeren in de timmerhoek zelf nog spannend of moeilijk vinden kun je lange spijkers al een stukje in een boomstronk slaan om de handeling van het timmeren beter onder de knie te krijgen. Kinderen hoeven dan alleen maar op de hamer en spijker te letten en niet waar ze het inslaan. Je kunt er ook schroeven in draaien, die de kinderen er met schroevendraaier of een schroefmachine uit mogen draaien.
Wanneer kleuters wat meer timmerervaring hebben opgedaan en eraan toe zijn, zal het constructief spel in deze hoek geleidelijk aan beginnen. Ze komen dan in een fase waarin ze in de gaten krijgen dat ze twee of meerdere houtjes aan elkaar kunnen bevestigen en soms al wat meer gerichte plannen gaan maken. Het allereerste spontane timmerwerk is dan ook vaak een zwaard, kruis of vliegtuig dat van twee stukken hout is gemaakt. In deze fase blijft het creëren van eindresultaat echter ondergeschikt aan het experimenteren en verandert het kind tijdens het timmeren nog vaak van onderwerp, omdat het ontdekt dat er door zijn handelingen steeds nieuwe vormen ontstaan, waarin het telkens weer iets anders herkent.
In de volgende fase, hebben kinderen hun behendigheid en vaardigheden met het gereedschap behoorlijk uitgebreid en de mogelijkheden van het materiaal beter leren kennen. Zij gaan nu doelgerichter op zoek naar materialen die nodig zijn voor hun plan en je ziet steeds vaker met een vooraf gesmeed plan complexere timmerwerken ontstaan.
De timmerwerken worden in deze fase steeds fantasievoller, complexer en zijn er steeds meer patronen en symmetrie te zien. Kinderen kunnen prima hun eigen ideeën volgen.
Zij weten met hun fantasie vaak meer van het materiaal te maken dan de leerkracht kan bedenken. Als leerkracht hoef je alleen maar te observeren en wanneer het nodig is, ervoor te zorgen dat er goede vervolgactiviteiten in gang gezet kunnen worden.
Geef dan individuele suggesties met gepaste eisen. Het geeft kinderen voldoening als ze ervaren dat ze met behulp van jouw suggesties complexere timmerwerken kunnen maken.
Kinderen inspireren elkaar ook enorm in hun activiteiten. Dit kun je nog meer stimuleren door foto’s van werkjes te maken en deze ter inspiratie op te hangen. Maak ook eens een timmerinspiratieboek, waar de foto 's van de bouwwerken van de kinderen, maar bijvoorbeeld ook andere timmervoorbeelden in komen. Spreek van tevoren af waar een timmerwerk aan moet voldoen om in het boek terecht te komen. Vaak kunnen kinderen daar zelf hele goede criteria voor bedenken. Door foto's te maken van hun eigen werk inspireer je kinderen tot beter timmeren en kunnen kinderen werk van anderen namaken.
Dat laatste is weer een hele goede oefening in het ruimtelijk inzicht.
Differentiatie in de timmerhoek
Veel scholen werken tegenwoordig met kleine kringen om aan alle verschillende niveaus in de klas tegemoet te komen. Al die kleine kringen zorgen er echter ook voor dat veel leerkrachten het gevoel hebben dat ze weinig tijd meer hebben om het spel in de hoeken te observeren en te begeleiden. Differentiëren in de hoeken is echter veel gemakkelijker, dan differentiëren in de kring. Tijdens het spelen hoeft geen enkel kind op jouw hulp te wachten en wanneer je de hoeken rijk hebt ingericht, hoef je je ook niet schuldig te voelen wanneer je een kind die dag niet hebt kunnen observeren of spreken. Het kind heeft dan wel precies aangeboden gekregen wat het nodig heeft, ervaringen op mogen doen en geleerd.
En natuurlijk leren kinderen niet alleen van jou en van jouw invloeden op het spel, maar ook van de andere kinderen. Door spelen in de hoeken belangrijker te maken dan leren in de kring, creëer je een situatie waarin differentiëren veel minder nodig is.
De kring kun je dan gebruiken om aan te sluiten op wat de kinderen spelen.
Een kleine kring is ook geen doel op zich, maar een middel, dat ook ingewisseld kan worden voor een ander middel.
Op zoek naar meer?
Kijk voor meer suggesties ook eens op mijn Pinterest
Heb je zelf ook nog leuke suggesties?
Inspireer dan collega’s door jouw ideeën als reactie op deze blog te delen!
Bronnen
.
Comments