Een kind heeft bij alle motorische acties zijn ogen nodig.
De ogen sturen de actie van het lijf. Bij oog- handcoördinatie werken de ogen en de handen samen om een bepaalde taak succesvol uit te kunnen voeren. Zo kan een kind bijvoorbeeld niet zelfstandig eten, schrijven of tekenen als de oog- handcoördinatie niet voldoende is ontwikkeld. In deze blog vertel ik je er meer over.
De oog-hand coördinatie
Je ogen sturen de grote en fijn motorische acties van je lijf.
Bij het overgooien met een bal coördineren de ogen bijvoorbeeld de bewegingen van het lichaam. Je moet de afstand, het gewicht van de bal, de snelheid waarmee de bal naar je toe komt en de hoogte inschatten. Maar je moet ook het moment bepalen waarop je handen naar de bal gaan bewegen, de snelheid van je beweging inschatten en hoe je je vingers moet houden om de bal te vangen. Door dit veel te oefenen worden de bewegingen steeds gerichter. Deze ervaringen worden opgeslagen in de hersenen en daardoor leert een kind zich beter oriënteren in de ruimte.
De ontwikkeling van de oog-hand coördinatie
De ontwikkeling van de oog-hand coördinatie begint al als baby.
Wanneer een baby bijvoorbeeld probeert om de mobiel boven zijn/haar box te pakken.
De baby volgt de figuurtjes en probeert met zijn handen de bewegende knuffels te pakken. Dit begint eerst met één hand maar later lukt het een baby ook om met twee handen te coördineren en het speelgoed op de juiste plek te krijgen.
Wanneer een kind ouder wordt blijft het ontzettend belangrijk om goed te kunnen kijken met de ogen en de juiste aanpassing van je handen te kunnen doen. Een voorbeeld van de taken waarbij de oog-hand coördinatie geoefend wordt is bij kralen rijgen, de blokkenstoof, pinnetjes in een bord met gaatjes plaatsen en noem maar op. En je zult het misschien niet denken maar ook eten vraagt oog-hand coördinatie. Dan met name het aanprikken van het eten en het hanteren van mes en vork samen. Dit laatste natuurlijk pas als kinderen iets ouder zijn. We gebruiken hand-oog coördinatie bijna constant in ons dagelijks leven, en het is één van de vaardigheden die het mogelijk maakt om elke dag goed in onze omgeving te passen.
Als kinderen gaan leren lezen is het belangrijk dat beide ogen op dezelfde regel naar hetzelfde woord kunnen kijken. Zo zie je het gehele woord en kan dit woord in het brein als een woordbeeld opgeslagen worden. Woordbeelden zorgen voor woordherkenning, de start van het leesproces. Je zult begrijpen dat dit alleen kan als de ogen goed hebben leren samenwerken. Een goede oogsamenwerking is dus de basis om uiteindelijk ontspannen tot goed leren lezen (en rekenen) te kunnen komen.
Problemen met de oog-hand coördinatie
Kinderen met een slechte oog-hand coördinatie, grijpen mis, springen opzij of houden hun handen voor het gezicht wanneer er een bal wordt aangegooid.
Dit kan gebeuren als beide ogen verschillende informatie doorgeven aan de hersenen en afstand inschatten moeilijk is. Wanneer je kijkt, zien beide ogen namelijk een iets ander beeld. In de hersenen smelten de beelden samen tot één scherp beeld: dat wat je met beide ogen ziet. Je kijkt dus met je ogen en ziet met je hersenen. Wanneer de ogen nog niet goed samenwerken zal dit beeld dus onscherp blijven. Kinderen van wie de ogen niet goed samenwerken struikelen ook eerder, vallen over stoeprandjes, lopen tegen dingen aan, ze komen wat onhandig over.
Het is ook mogelijk dat een kind met perfect zicht toch hand-oog coördinatieproblemen heeft die pas zichtbaar worden wanneer hij/zij zowel de visuele als de motorische systemen tegelijk moet gebruiken.
Factoren, die het visuele of motorische systeem en daarmee ook de hand-oog coördinatie aanzienlijk kunnen aantasten, zijn bijvoorbeeld:
Strabismus (loensen)
Een lui oog
Spierhypotonie
Evenwichtsproblemen
Gekruiste lateraliteit
Een hersenbeschadiging van de motorische gebieden (of gebieden die te maken hebben met motorische gebieden) of van waarnemingsgebieden
Vermoeidheid. Als je moe bent, functioneert je lichaam niet zo efficiënt als het zou kunnen. Nauwkeurig communiceren tussen de ogen en de handen wordt dan moeilijker, omdat de hersenen deze informatie niet met de gebruikelijke snelheid verwerken. Zorg dus voor voldoende rust.
Een slechte hand-oog coördinatie kan vele verschillende activiteiten beïnvloeden, wat weer kan leiden tot ontwikkelingsstoornissen, leerstoornissen (problemen met leren lezen en schrijven en sportbeoefening), fouten bij het maken van aantekeningen, slecht handschrift, slechte aandacht, problemen op beroepsmatig gebied (als er bijvoorbeeld problemen zijn met typen of assemblage van voorwerpen), en problemen met dagelijkse activiteiten (van eten tot naaien en autorijden).
Het oefenen van de oog-hand coördinatie
Ogen moeten leren om zowel veraf als dichtbij scherp te kunnen kijken.
Het oog wordt bewogen door zes spieren. Deze kunnen het oog naar boven, beneden, links en rechts richten en ook in het rond draaien. Deze oogspieren sturen onze ogen, terwijl we ons hoofd stilhouden. Om deze spieren sterk te maken, moeten ze geoefend worden.
Het is belangrijk om met de kinderen te oefenen en de oogspieren te trainen, zodat ze de aangeboden informatie goed binnen kunnen krijgen.
De oog-hand coördinatie kan, net als onze andere cognitieve vaardigheden, getraind en verbeterd worden. De hersenen en hun neuronen worden sterker en efficiënter door gebruik en oefening, wat betekent dat hand-oog coördinatie kan verbeteren door veelvuldige training van de neurale verbindingen die hiervoor nodig zijn.
Bij het oefenen van de oog-hand coördinatie begin je met groot materiaal en oefen je steeds kleiner. Begin bijvoorbeeld met een veter en grote kralen met grote gaten en ga daarna over op bijvoorbeeld strijkkralen aan een heel dun koord.
Activiteiten waarmee je de oog-hand coördinatie goed kunt trainen zijn bijvoorbeeld:
Het gooien en vangen van een bal
Rijgen en borduren
Houd een kussengevecht
Bowlen en kegelen
Puzzelen
Hengelen
Knippen en plakken
Kleien
Tuinieren
Touwtje springen
Tekenen, vingerverven en stoepkrijten
Enzovoort
Op zoek naar meer?
Heb je zelf ook nog leuke suggesties? Laat dan een reactie achter!
.
.
.
Comments